Είναι χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης να εστιάζει σε όλα εκείνα τα στοιχεία που την χωρίζουν από τους ανθρώπους, παρά να εμμένει σε εκείνα τα στοιχεία που την ενώνουν. Συνεχώς αναζητούμε δίπλα μας ανθρώπους να μας καταλαβαίνουν, να μας σέβονται, να μας ακούν, να μας θαυμάζουν, να μας εξελίσσουν, να είναι ειλικρινείς και υποστηρικτικοί μαζί μας. Επιδιώκουμε να δημιουργούμε καλές σχέσεις, συμβατές με αυτό που είμαστε και αντιπροσωπεύουμε, αξιοποιώντας στο μέγιστο την τέχνη της επικοινωνίας, μέσω του διαλόγου. Θέλουμε να αναπτύσσουμε στις σχέσεις μας ένα κλίμα αμοιβαίας κατανόησης, μια «εκ βαθέων» συζήτηση χωρίς αντιδράσεις, αντιστάσεις, τσακωμούς, αρνητικά σχόλια και εντάσεις.
Στην προσπάθεια μας όμως, να πλησιάσουμε τους ανθρώπους δίπλα μας, αποτυγχάνουμε να αξιοποιήσουμε τους κατάλληλους δίαυλους επικοινωνίας και αμοιβαίας κατανόησης με αποτέλεσμα να περιορίζουμε την ανάγκη μας για ουσιαστική και αμοιβαία σύνδεση, βαθιά οικειότητα και ειλικρινή επικοινωνία. Αναπόφευκτα, η έλλειψη επικοινωνίας οδηγεί σε έλλειψη εμπιστοσύνης, η οποία εκδηλώνεται με τη σειρά της με μια πληθώρα αντανακλαστικών αντιδράσεων, όπως ο θυμός, το μίσος, η ζήλεια, η καταπίεση, η χειραγώγηση, η λεκτική βία, οι επικρίσεις, οι απειλές και η παθητική συμπεριφορά.
Με το πέρασμα του χρόνου το αίσθημα της ουσιαστικής επαφής με τους ανθρώπους γύρω μας μας εγκαταλείπει, παραχωρώντας τη θέση του σε μια ολική στάση και κατάσταση άμυνας. Οι περισσότεροι άνθρωποι υιοθετούν αμυντική στάση για να προστατεύσουν τον εαυτό τους από έναν επικείμενο κίνδυνο ή από έναν αόρατο ή ορατό εχθρό. Νιώθουν συναισθηματικά ευάλωτοι μέσα σε μια εμπόλεμη κατάσταση που οι ίδιοι έχουν δημιουργήσει. Οι άμυνες και τα τείχη που χτίζουμε για να προστατευτούμε από τους γύρω μας είναι απλώς αυτοπροστατευτικοί μηχανισμοί στην προσπάθεια μας να μην πληγωθούμε ξανά από τους γύρω μας. Και τελικά πέφτουμε στην ίδια μας την παγίδα.
Οι συναισθηματικές άμυνες που επιτρέπουμε στις σχέσεις μας δολοφονούν κάθε είδους οικειότητας, σύνδεσης και επικοινωνίας με τους ανθρώπους γύρω μας και με την πάροδο του χρόνου τα τείχη που εμείς οι ίδιοι χτίζουμε για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας, τελικά μας φυλακίζουν. Γιγαντώνουν τους φόβους μας, αυξάνουν τις εμμονές μας, τροφοδοτούν τις ανασφάλειες μας, με αποτέλεσμα να μην θέλουμε να βγούμε ποτέ από το απόρθητο φρούριο της ψεύτικης συναισθηματικής ασφάλειας.
Αυτό που έχει σημασία να τονίσουμε, είναι ότι επιλέγουμε να βρισκόμαστε σε θέση άμυνας από φόβο να παραδοθούμε σε μια άγνωστη έως τώρα κατάσταση για εμάς. Η άμυνα, αποτελεί την τέλεια δικαιολογία για να καλύψουμε την απόρριψη ή την εγκατάλειψη που βιώνουμε από τους άλλους, αλλά και την αδύναμη στάση μας σε σχέση με την υπεροχή του άλλου. Αρκετές φορές, η ανικανότητα, η ανασφάλεια, τα «ψεγάδια» του εαυτού μας , οι ελλείψεις και οι ατέλειες μας, μας ωθούν να φορέσουμε μια συναισθηματική πανοπλία για να αμυνθούμε, υπονομεύοντας τις σχέσεις μας σε όλα τα επίπεδα. Με άλλα λόγια ξεκινάμε να αμυνόμαστε και να υπεραναλύουμε όλα εκείνα που μας χωρίζουν από τους ανθρώπους που έχουμε δίπλα μας, με αποτέλεσμα να εμποδίζουμε την ανάπτυξη υγιών σχέσεων, να εστιάζουμε συνεχώς στα λάθη των άλλων, να απαριθμούμε τις ατέλειες, τις αδυναμίες και τις ελλείψεις τους και να γεμίζουμε το μυαλό μας με αρνητικές σκέψεις.
H αμυντική στάση που εφαρμόζουμε στις διαπροσωπικές μας σχέσεις αποτελεί την συνέπεια μια αντιδραστικής συμπεριφοράς απέναντι σε μια πληθώρα αρνητικών συναισθημάτων, τα οποία προσπαθήσαμε με εσφαλμένο τρόπο να καλύψουμε ή να αποκρύψουμε. Δεν είναι κάτι περισσότερο από μια νοητική παγίδα που υπερτερεί απέναντι στην στάση αποδοχής που χρειάζεται να αναπτύξουμε για να προστατεύσουμε ουσιαστικά τον εαυτό μας.
Όταν συνειδητοποιήσουμε τι χάνουμε όσο βρισκόμαστε σε στάση άμυνας, φυλακισμένοι στα προστατευτικά φρούρια του μυαλού μας, μόνοι και εγκαταλελειμμένοι από κάθε ίχνος ανθρώπινης επαφής, θα πάψουμε να βασανιζόμαστε και να τροφοδοτούμε τον εαυτό μας με τα αρνητικά συναισθήματα του φόβου, του εγωισμού, του πόνου, της μοναξιάς, της απόρριψης και της θλίψης. Ο πόνος της απώλειας της σύνδεσης, της οικειότητας και της έλλειψης επικοινωνίας δεν θα εξαφανιστούν με το να αμυνόμαστε συνεχώς στις σχέσεις μας από φόβο μην ξαναπληγωθούμε. Θα θεραπευτεί μόνο με την αποδοχή και την κατανόηση.
Αντί να αντιδράμε σπασμωδικά και ανεξέλεγκτα από θυμό, από φόβο ή από εγωισμό σε κάθε αρνητικό συναίσθημα και κριτική, πρέπει να αναπτύξουμε ένα αίσθημα αποδοχής, παραδοχής και αμοιβαίας κατανόησης, που θα μας θωρακίσουν με σοφία και γνώση για τη σχέση μας με τον εαυτό μας και τους άλλους. Άλλωστε η μεγαλύτερη προστασία απέναντι στις πιο σκληρές μάχες της ζωής μας δεν είναι η άμυνα, αλλά η αποδοχή του εαυτού μας. Αυτό που έχει αξία να θυμόμαστε πάντα είναι ότι οι άνθρωποι που πραγματικά ενδιαφέρονται ο ένας για τον άλλον δεν υψώνουν τείχη ούτε υιοθετούν στάσεις άμυνας, αισθάνονται μια βαθιά και αληθινή οικειότητα, αμοιβαίο σεβασμό και ουσιαστική επικοινωνία ο ένας για τον άλλον, μέσα σε ένα περιβάλλον ασφάλειας και ελευθερίας, όπου ο ένας αντανακλά τις σκέψεις και τα συναισθήματα του άλλου.