Η τέχνη που βασίζεται στην οργάνωση ήχων με σκοπό τη σύνθεση, εκτέλεση και ακρόαση ενός έργου ονομάζεται, Μ ο υ σ ι κ ή. Η Μουσική είναι απαραίτητη ανάγκη της ζωής που έγκειται στην κατανόηση της ανθρώπινης ύπαρξης στο σύνολο των εκφάνσεων της. Η μουσική ως τέχνη καλύπτει την ανάγκη του ανθρώπου να εκφράσει με ήχους τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις ψυχικές του καταστάσεις.
Η πρόσβαση στη μουσική κάποτε αποτελούσε προνόμιο των υψηλών κοινωνικών στρωμάτων. Με τη διάδοση του γραμμοφώνου τον προηγούμενο αιώνα, και αργότερα των δίσκων, των cd και του ίντερνετ, η μουσική έγινε κοινό αγαθό και ο κάθε άνθρωπος δικαιούται και μπορεί ελεύθερα να αναπτύξει το μουσικό του αισθητήριο και να αντιληφθεί μέσω της ακοής του μια απ’ τις σπουδαιότερες κατακτήσεις της ανθρώπινης εξέλιξης, τη μουσική.
Να προσθέσω εδώ μερικές τεχνικές λεπτομέρειες. Η ακοή του ανθρώπου αντιλαμβάνεται συχνότητες του ηχητικού φάσματος που εκτείνεται από τα 20 έως και 20.000 Hertz (Hz). Ωστόσο υπάρχουν και μουσικά κομμάτια που χρησιμοποιούν υπέρηχους (άνω των 20.000 Hz) αλλά και υπόηχους (κάτω των 20 Hz) και οι οποίοι γίνονται αισθητοί με το σώμα του ακροατή. Αυτή η τεχνική χρησιμοποιείται κατά κόρον σε σύγχρονα κομμάτια ηλεκτρονικής μουσικής, η οποία “ανεβάζει” την αισθητηριακή απόλαυση του ακροατή, κυρίως σε μεγάλους χώρους (clubs, συναυλίες).
Η μουσική λοιπόν, γνωστή και ως Απολλώνια Τέχνη πήρε το το όνομά της από τις εννέα Μούσες της Αρχαίας Ελληνικής μυθολογίας που ήταν οι προστάτιδες θεές της λογοτεχνίας, της επιστήμης και των τεχνών. Ο όρος μουσική δε, στην Αρχαία Ελλάδα, σήμαινε την ποίηση και τον χορό ως μια αδιάσπαστη ενότητα τεχνών, οι οποίες καλλιεργήθηκαν ιδιαίτερα στο θέατρο. Η αυτή καθαυτή θεωρία της μουσικής ως ηχητικό απαύγασμα, εξέφραζε κατά ένα τρόπο ο κλάδος της Αρμονικής και αυτός ο διαχωρισμός (της αρμονικής) υιοθετήθηκε και αναπτύχθηκε περαιτέρω σε τελείως ξεχωριστό κλάδο των τεχνών από τον δυτικό-ευρωπαϊκό πολιτισμό.
Η μουσική λοιπόν, το ύψιστο επίτευγμα της δημιουργικότητας του ανθρώπου, έχει αυτή την αιθέρια σχεδόν μαγική ικανότητα να μας αιχμαλωτίζει και να μας ταξιδεύει σε μοναδικούς κόσμους.
Ας το δούμε τώρα όλο αυτό λίγο πιο λεπτομερειακά. Όταν κάποιος ακούει μουσική, “ακολουθεί” με την ακοή και την αντίληψη του διαφορετικούς ήχους, συνδέοντας πολλές φορές αυτό που ακούει με έναν προσωπικό, συναισθηματικό και βαθύ τρόπο. Θα αναρωτηθεί κανείς σε αυτό το σημείο. Και τι γίνεται με ένα μουσικό κομμάτι που κρατάει την προσοχή και το ενδιαφέρον ολόκληρου κοινού; Μια μελέτη από ερευνητές του The City College της Νέας Υόρκης και του Πανεπιστημίου του Αρκάνσας παρουσίασε νέα στοιχεία στο πλαίσιο της κατανόησης των εγκεφαλικών νευρικών διεργασιών που σχετίζονται με την μουσική.
Οι ερευνητές αυτοί μέτρησαν τον “συγχρονισμό των εγκεφαλικών κυμάτων” σε ένα ακροατήριο που άκουγε το ίδιο κομμάτι μουσικής. Βρήκαν ότι όταν ένας οποιοσδήποτε ακροατής ακούει με αφοσίωση ένα κομμάτι μουσικής, οι νευρικές αντιδράσεις του εγκεφάλου του (μεταφραζόμενη σε μετρήσιμα εγκεφαλικά κύματα) βρίσκεται σε συγχρονισμό με αυτήν των άλλων στο ακροατήριο, ως μια συλλογική εμπειρία. Συνεπώς αν κάποιος μπορούσε να βρει τη συσχέτιση των εγκεφαλικών κυμάτων μεταξύ των ακροατών ενός κοινού αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει και ως μονάδα μέτρησης του ενδιαφέροντος στη μουσική.
Σύμφωνα με περαιτέρω ευρήματά της έρευνας αυτής που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “Scientific Reports“ (δείτε πηγή παρακάτω) το ενδιαφέρον ενός ακροατή ακούγοντας μουσική, μειώνεται με την επανάληψη της μουσικής αυτής, αλλά αυτό μόνο για γνωστά μουσικά κομμάτια. Ωστόσο, άγνωστα μουσικά στυλ μπορούσαν να διατηρήσουν το ενδιαφέρον ενός ακροατηρίου, ιδιαίτερα για άτομα με κάποια μουσική κατάρτιση.
Επιπλέον, ακροατές που είχαν επίσημη μουσική κατάρτιση έδειξαν περισσότερο ενδιαφέρον, και το διατήρησαν όταν άκουγαν μουσικές συνθέσεις αγνώστου στυλ. Αυτό το γεγονός διακρίνει τη μουσική από άλλους τομείς όπου το ενδιαφέρον μειώνεται γενικά με τις επαναλήψεις ίδιων θεμάτων.
Αυτό που επίσης είναι πολύ ενδιαφέρον, είναι ότι μετρώντας τα εγκεφαλικά κύματα ατόμων που ακούνε ένα κομμάτι μουσικής μπορεί κάποιος να μελετήσει πώς οι άνθρωποι αισθάνονται και αντιλαμβάνονται τη μουσική. Πως αυτή συνδέεται με άλλα νευρωνικά κέντρα του εγκεφάλου που έχουν να κάνουν με τη μνήμη και διάφορα ήδη συναισθημάτων, και ουσιαστικά να κατανοήσει τι είναι αυτό που καθιστά την εμπειρία της μουσικής ως αισθητηριακή και νοητική απόλαυση, τόσο ξεχωριστή.
Ας σταματήσουμε εδώ και ας πάμε να ακούσουμε το αγαπημένο μας μουσικό κομμάτι…
