Τα πέντε βήματα της αλλαγής

Γράφει η Έλενα Κοτροκόη

Τα πέντε βήματα της αλλαγής.

Πολλοί είναι αυτοί που αναρωτιούνται πως γίνεται να αλλάξει ένας παγιωμένος τρόπος συμπεριφοράς που γνωρίζουμε ότι είναι δυσλειτουργικός. Η αλήθεια είναι ό,τι ουδέποτε οι αλλαγές ήταν εύκολες, καθώς είμαστε προγραμματισμένοι, τα παλιά και γνώριμα να μας φαίνονται πιο οικεία, πιο ασφαλή με αποτέλεσμα να τα επαναλαμβάνουμε!! Το σύστημά μας το ίδιο, μάς αποτρέπει να πραγματοποιήσουμε οποιαδήποτε αλλαγή, καθώς είναι συνυφασμένη με συναισθήματα φόβου, αβεβαιότητας και άγχους.

Αυτό συμβαίνει γιατί ο οργανισμός μας έχει κυρία αποστολή να επιβιώσουμε, και το πρωτόγονο μέρος του εγκεφάλου μας, όταν βιώνουμε τέτοια συναισθήματα, δεν αναγνωρίζει αν έχουμε μπροστά μας μια αρκούδα, που πρέπει να αποφύγουμε ή έναν στόχο που πρέπει να πετύχουμε και πρέπει να “ξεβολευτουμε”.

Συνεπώς, τα συναισθήματα αυτά λειτουργούν ως προειδοποιητικός συναγερμός προκειμένου να αντιδράσουμε και να αποφύγουμε δυσάρεστες καταστάσεις οδηγώντας μας στις εξής 3 επιλογές: της πάλης, της φυγής ή της παράλυσης. Έτσι λοιπόν οτιδήποτε μας προκαλεί τα παραπάνω συναισθήματα έχουμε την έμφυτη τάση να θέλουμε να το αποφύγουμε. Καλώς ή κακώς όμως, κάθε αλλαγή στη ζωή μας, μικρή ή μεγάλη τα εμπεριέχει.

Αυτός λοιπόν είναι ο λόγος που οι αλλαγές μας προκαλούν δυσφορία και χρειάζεται να βρούμε τρόπο να την ξεπεράσουμε. Με άλλα λόγια πρέπει να νικήσουμε το σύστημά μας. Ωστόσο, η χειρότερη περιοριστική πεποίθηση που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος είναι ότι ΔΕΝ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΑΛΛΑΞΩ!!

• Άρα λοιπόν, Πρώτο βήμα, χρειάζεται να απαλλαγούμε από αυτήν τη δυσλειτουργική περιοριστική πεποίθηση!!
• Από κει και πέρα το Δεύτερο βήμα για να αλλάξουμε είναι, να αποφασίσουμε τι θέλουμε να πετύχουμε, ώστε να είναι σαφής ο στόχος προς τον οποίο θα κινηθούμε.
• Το Τρίτο Βήμα είναι να βρούμε τα κίνητρα για την αλλαγή που θέλουμε να κάνουμε. Πίσω από κάθε ανθρώπινη πράξη υπάρχει ένα κίνητρο κι αν θέλουμε να πετύχει κάτι, χρειάζεται να έχουμε ένα ισχυρό κίνητρο το οποίο θα λειτουργεί ως καύσιμο κάθε φορά που πέφτει η ενέργειά μας! Όπως το έλεγε πολύ εύστοχα κι ο Νίτσε: “Όποιος έχει ένα ισχυρό “γιατί”, μπορεί να υπομείνει σχεδόν κάθε “πως” και προς αυτήν την κατεύθυνση καλό είναι να θέσουμε στον εαυτό μας τα εξής βοηθητικά ερωτήματα:

1. 1. Τι τίμημα θα πληρώσω αν δεν αλλάξω;
   2. Τι θα χάσω από τη ζωή μου π.χ αν συνεχίσω να μη βάζω όρια στη σχέση μου;
   3. Tι κόστος θα επιφέρει στον εαυτό μου;
   4. Πώς θα ωφεληθώ από την αλλαγή;
   5. Πώς θα βελτιωθούν οι σχέσεις μου;

Άρα λοιπόν το Τρίτο Βήμα είναι να βρούμε αρκετά ισχυρούς λόγους που θα συνδέουν την διατήρηση της παλιάς συμπεριφοράς με το αίσθημα του πόνου και την υιοθέτηση της νέας με το αίσθημα της ευχαρίστησης, λόγους για τους οποίους η αλλαγή της συμπεριφοράς μας χρειάζεται να γίνει τώρα κι όχι κάποια στιγμή στο μέλλον!

• Τέταρτο Βήμα, εφόσον ξέρουμε τι θέλουμε κι έχουμε και ισχυρά κίνητρα να αλλάξουμε το παλιό μας μοτίβο κατανοώντας ότι είναι αναποτελεσματικό, θα πρέπει να επιλέξουμε το νέο συμπεριφορικό μας μοτίβο και τέλος με την επανάληψη να το εγκαταστήσουμε. Θα πρέπει δηλαδή να επιμείνουμε να επαναλαμβάνουμε τη νέα συμπεριφορά ξανά και ξανά μέχρι ο εγκέφαλος να αυτοματοποιηθεί. Χωρίς την επανάληψη θα επιστρέψουμε στο παλιό μοτίβο!!

Και η καλύτερη λύση να το κάνουμε, είναι να επιλέξουμε ένα μικρό κομμάτι της νέας συμπεριφοράς και να το εξασκούμε π.χ για μία εβδομάδα, δύο ή ένα μήνα, όσο χρειαστεί, κατόπιν προσθέτουμε ένα καινούριο και συνεχίζουμε!!

Να θυμόμαστε ότι κάθε συμπεριφορικό μοτίβο που υιοθετούμε μεν αλλά δεν το ενισχύουμε με την επανάληψη, τελικά εξαφανίζεται!! Εάν π.χ αποφασίσω να γυμνάζομαι 3 φορές την εβδομάδα, αλλά το κάνω για ένα μήνα και μετά το διακόπτω, δεν πρόκειται να χτιστεί ως νέα συνήθεια. Θα πρέπει να δεσμευτούμε, να επιμείνουμε και να επαναλαμβάνουμε, έως ότου παγιωθεί!!

Για να συνοψίσουμε τα βήματα της αλλαγής:

1. Απαλλάσσομαι από την περιοριστική πεποίθηση ” ΔΕΝ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΑΛΛΑΞΩ”
2. Θέτω τον στόχο μου
3. Βρίσκω ισχυρά κίνητρα για να ενισχύσω την αλλαγή μου
4. Υιοθετώ εναλλακτικό μοτίβο συμπεριφοράς
5. Επαναλαμβάνω μέχρι την παγίωσή του

Μη φοβάστε τις αλλαγές. Η ζωή η ίδια, η φύση και τα πάντα, γύρω μας αλλάζουν καθημερινά και τελικά η αντίσταση σε αυτές εναντιώνεται στη φυσική ροή των πραγμάτων!!

Καλή αρχή!!

Έλενα Κοτροκόη

Life/Executive & NLP Coach, ICF, ACC, ABNLP, BA