Τα συναισθήματα μας, επηρεάζουν την ψυχολογική μας κατάσταση, τη διάθεση μας, τις διαπροσωπικές μας σχέσεις, την καθημερινότητα μας, τη σχέση με τον εαυτό μας. Μπορούν να μας βλάψουν, να μας μπλοκάρουν, να μας γεμίσουν αμφιβολία, να μας αποσυνδέσουν, να γκρεμίσουν σχέσεις, να μας αναστατώσουν, να μας προκαλέσουν άγχος και δυσφορία, να μας δημιουργήσουν προβλήματα, συγκρούσεις και εσωτερική σύγχυση. Μπορούν όμως και να μας δημιουργήσουν θετικές επιδράσεις, να μας συνδέσουν, να μας βοηθήσουν να χτίσουμε γέφυρες, να ανακαλύψουμε τον ψυχικό μας πλούτο, να μας αλλάξουν, να μας φέρουν πιο κοντά με πτυχές του εαυτού μας, να μας κάνουν ευτυχισμένους και να μας κινητοποιήσουν.
Υπάρχουν πολλές στιγμές στη ζωή μας που θέλουμε να εκφράσουμε τα συναισθήματα μας, να μιλήσουμε ανοιχτά για τις ανάγκες μας, να αισθανθούμε ελεύθεροι λέγοντας όλα όσα νιώθουμε, να επικοινωνήσουμε και να μοιραστούμε με άλλους ανθρώπους τις σκέψεις, τις ιδέες και τους προβληματισμούς μας, όμως αδυνατούμε. Αρκετές φορές δυσκολευόμαστε να εκφραστούμε, να συνδεθούμε με τον συναισθηματικό κόσμο του άλλου, να είμαστε ειλικρινείς πρώτα με τον εαυτό μας και μετά με τον άλλον, να εμπιστευθούμε την κρίση και την αντιληπτική ικανότητα κάποιου και να αφεθούμε στην λεκτική εξωτερίκευση όλων όσων νιώθουμε.
Οι λόγοι που οι άνθρωποι δεν είμαστε ικανοί να εκφράσουμε σε ένα ασφαλές και υγιές επίπεδο τα συναισθήματα μας είναι αρκετοί. Αδυναμία, φόβος, εγωισμός, έλλειψη θάρρους. Στερεότυπα, πεποιθήσεις, πρότυπα, μόδα. Η πλειοψηφία των ανθρώπων αδυνατεί να μετατρέψει τις σκέψεις και τα συναισθήματα σε λέξεις, τις οποίες και θα εκφράσει αργότερα. Σκεφτόμαστε υπερβολικά τι θέλουμε να πούμε, κάνουμε υποθέσεις και σενάρια για το ύφος και τον τόνο των λέξεων που θα χρησιμοποιήσουμε, για την έκφραση που θα πάρουμε, για τον τρόπο που θα το κάνουμε, για την αντιμετώπιση που θα έχουμε.
Τελικά όμως, οι λέξεις με τις οποίες θέλουμε να εκφράσουμε τα συναισθήματα μας χάνονται στην διαδρομή της λογικής και της νοητικής επεξεργασίας και παίρνουν την θέση τους σε καλοσχηματισμένα κουτάκια στο μυαλό μας. Με αυτόν τον τρόπο αναπτύσσουμε ένα ισχυρό σύστημα πεποιθήσεων, προκαταλήψεων, στερεότυπων και αντιστάσεων, σχετικά με την ικανότητα έκφρασης των συναισθημάτων μας.
Πιστεύουμε για παράδειγμα, ότι εάν αποκαλύψουμε στους άλλους τις σκέψεις και τα συναισθήματα μας θα μας απορρίψουν, θα μας εκμεταλλευτούν, θα μας προδώσουν. Εάν εκφράσουμε την προσωπική μας αλήθεια για όλα όσα νιώθουμε σε κάποιον θα φανούμε ευάλωτοι, αδύναμοι, υπερβολικά συναισθηματικοί. Θεωρούμε ότι δεν έχουμε το δικαίωμα να πούμε ότι πραγματικά σκεφτόμαστε και αισθανόμαστε και ότι πρέπει να ευχαριστούμε τους άλλους με την συναισθηματική μας «συγκατάθεση» και να ικανοποιούμε τα «θέλω» και τις προσδοκίες τους.
Περιμένουμε ότι οι άλλοι θα αναγνωρίσουν τις βαθύτερες ανάγκες μας, θα καταλάβουν τα συναισθήματα μας, θα κατανοήσουν τις αντιδράσεις μας, χωρίς εμείς να εκφραστούμε. Εγκλωβιζόμαστε στην αδυναμία αποσαφήνισης και αιτιολόγησης των συναισθημάτων μας, η οποία απλώς επιβεβαιώνει την άγνοια της «γνώσης» του εαυτού μας και μας γεννά επιπλέον νοητική και ψυχολογική σύγχυση. Παιδικά τραύματα και εσωτερικές πληγές που δεν έχουν θεραπευτεί, μας προγραμματίζουν να είμαστε επιφυλακτικοί στην παραδοχή και στην έκφραση των συναισθημάτων.
Αυτό που πραγματικά μας εμποδίζει να εκφραστούμε συναισθηματικά είναι η έλλειψη συναισθηματικής συνειδητοποίησης και η αδυναμία περιγραφής όλων όσων αισθανόμαστε και σκεφτόμαστε. Παρόλο που πιστεύουμε ότι ξέρουμε αυτά που αισθανόμαστε, αρκετές φορές πέφτουμε στην παγίδα της εσφαλμένης ερμηνείας των γεγονότων που διαδραματίζονται στη ζωή μας, των συναισθημάτων και των αντιδράσεων που μας προκαλούν και φυσικά, των βαθύτερων αιτιών τους.
Είναι πιο εύκολο να μιλάμε και να εκφράζουμε καλύτερα τα συναισθήματα μας όταν πραγματικά τα αναγνωρίζουμε. Ανεξάρτητα από το συναίσθημα που νιώθουμε, θετικό ή αρνητικό, είναι απόλυτα υγιές να το εκφράζουμε και να το εξωτερικεύουμε με τις κατάλληλες λέξεις. Η εξωτερίκευση των συναισθημάτων μας, μας βοηθάει να συνδεθούμε με άλλους ανθρώπους και να γνωρίσουμε την οπτική τους και να αποκτήσουμε αυτοέλεγχο στην ένταση και στην διάρκεια των συναισθημάτων μας. Σίγουρα, η έκφραση των συναισθημάτων μας δεν είναι μια απλή διαδικασία, όμως, για να διευκολύνουμε τη σχέση με τον εαυτό μας αλλά και με τους γύρω μας, πρέπει να ανακαλύψουμε υγιής και προσαρμοστικούς τρόπους αναγνώρισης, διαχείρισης και έκφρασης των συναισθημάτων μας. Η παρατήρηση των συναισθημάτων μας χωρίς καμία διάθεση επίκρισης, ο προσδιορισμός των βαθύτερων αιτιών και η αποδοχή τους θα μας απαλλάξουν από το τυρρηνικό καθεστώς της ενοχής και του φόβου.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η εσωτερική καταπίεση των συναισθημάτων μας είναι επιβλαβής για την συναισθηματική μας ανάπτυξη, καθώς η μη έκφραση γίνεται η δεύτερη φύση μας, την υιοθετούμε σε υποσυνείδητο επίπεδο και την εφαρμόζουμε σχεδόν σε κάθε αλληλεπίδραση στις σχέσεις μας και σε κάθε πτυχή της ζωής μας. Επίσης, το να γυρίζουμε την πλάτη στα συναισθήματα μας και στην προσωπική μας αλήθεια, αγνοώντας ζωτικά κομμάτια των εμπειριών μας και αρνούμενοι πτυχές του εαυτού μας, δυσχεραίνουμε ακόμα περισσότερο την ουσιαστική και ειλικρινή σχέση με τον εαυτό μας. Οι άνθρωποι παίρνουμε αποφάσεις για τη ζωή μας παρακινούμενοι και επηρεασμένοι από τα συναισθήματα που νιώθουμε.
Γι΄ αυτό είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε και να εκφράζουμε τα συναισθήματα μας με υγιή και ώριμο τρόπο, δίνοντας τις σωστές ενδείξεις και χρησιμοποιώντας τις κατάλληλες λέξεις για να δείξουμε στους άλλους τι πραγματικά αισθανόμαστε. Η κατάλληλη έκφραση των συναισθημάτων μας με έναν υγιή και ασφαλή τρόπο, θα μας συνδέσει με τους ανθρώπους και θα εδραιώσει τις διαπροσωπικές μας σχέσεις, μειώνοντας τον πόνο, το βάρος και το φορτίο που μπορεί να αισθανόμαστε. Η εξωτερίκευση των συναισθημάτων μας, αποτελεί την πιο δυνατή πρόκληση επικοινωνίας, παραδοχής και γνώσης του εαυτού μας. Ας ρισκάρουμε ποντάροντας στην έκφραση των συναισθημάτων μας μέσω της υγιούς επικοινωνίας με τον κόσμο γύρω μας.
