Pure virgin olive oil Αγγελάκι, ανακαλύπτοντας τα μυστικά του ελαιόλαδου (Συνέντευξη)

Ευχαριστώ πάρα πολύ τον κ. Αναστάσιο Βάλσαμο για το “βήμα” αυτό, που δίνει την ευκαιρία να συστηθώ, να παρουσιάσω τις δράσεις μας στο κτήμα του Pure (as your hearts) virgin olive oil Αγγελάκι, να λύσω απορίες και να εκφράσω τις απόψεις μου μέσα από τις εύστοχες ερωτήσεις του πάνω στο θέμα του ελαιολάδου, αλλά και του οικοσυστήματος, γενικότερα. Αυτή του η κίνηση αποτελεί, επίσης, μια πάρα πολύ καλή ευκαιρία να εκφράσω δημόσια, για ακόμη μια φορά, την ευγνωμοσύνη μου για όσους μας προτιμούν, αναγνωρίζουν την προσπάθειά μας και μας στηρίζουν, όσο το όνειρό μας παίρνει σάρκα και οστά. Υπόσχεση να τους ξανα-υποδεχθούμε όλους στο όνειρο, αλλά και να ξεναγήσουμε όσους το ήθελαν και δεν πρόλαβαν, με νέες εκπλήξεις και μεγάλη ανυπομονησία.

Ρόζη Αγγελάκη

Λίγα λόγια για εσάς, και το σημαντικότερο πως από την ακαδημαϊκή πορεία στο τμήμα ιστορίας περάσατε στην παραγωγή λαδιού. Τι σας ώθησε σε αυτή την ασχολία;

Καταρχάς, θα ήθελα να το ξεκαθαρίσω αυτό και ευχαριστώ πολύ που μου δίνετε την ευκαιρία να το κάνω μέσα από τη συγκεκριμένη ερώτηση. Δεν πέρασα από τον χώρο της έρευνας, της μεταδιδακτορικής αυτό το διάστημα, και της εκπαίδευσης στον αγροτικό τομέα και την εμπορική δραστηριότητα, έχω ενεργή παρουσία και στους δύο κλάδους και θα βρίσκομαι σε αυτούς μέχρι να μου δίνουν ελευθερία, πληρότητα και τη χαρά της δημιουργίας. Η αγάπη μου για τη φύση, και εννοώ και τη χλωρίδα και την πανίδα, ήταν πάντοτε πολύ μεγάλη. Απλά, τα τελευταία χρόνια μου δόθηκε η ευκαιρία να δρέψω μαζί με τον πατέρα μου τους πρώτους καρπούς που έσπειρε πριν από 23 χρόνια, όταν αγόρασε μια παντελώς άγονη και έρημη έκταση γης, κοντά στην πόλη που έχουμε ως βάση, τη Θεσσαλονίκη, και να τη μετατρέψει σε ένα κατάφυτο μέρος. Συνεχίζω αυτό που κάνει και η δική μου πινελιά ήταν να μετατρέψω αυτό το κατάφυτο, πια, μέρος και σε καταφύγιο. Κύρια ώθηση, ωστόσο, με το να ασχοληθώ σοβαρά και με αυτό μου έδωσαν δυο πράγματα: Πρώτον, το γεγονός πως η επαφή με τη φύση, της οποίας είμαστε μέρος και εξαρτόμαστε από αυτή, ηρεμεί την ψυχή και ομορφαίνει τη σκέψη, ενώ τα προϊόντα της θεραπεύουν το σώμα, όταν είναι αγνά. Δεύτερον, το γεγονός πως, όταν “έπιανα” τον εαυτό μου να συλλογάται ότι αγαπά τα ζώα περισσότερο από τους ανθρώπους, επειδή είναι αθώα και φύσει άκακα, ένιωθα ένα αγκαθάκι μέσα μου. Το να δώσω, λοιπόν, στον κόσμο ένα προϊόν που έχω περιποιηθεί τόσο πολύ σε προσιτή τιμή για να το γεύεται και να είναι υγιής είναι για μένα σημαντικό, γιατί έτσι διέλυσα την πιο πάνω σκέψη, έμαθα να του δίνω αγάπη, αρχικά χωρίς να περιμένω τίποτα. Και αυτό γίνεται συνήθεια. Το ότι αυτή την αγάπη την εισπράττω, ωστόσο, κι εγώ, είναι υπέροχο.
Πόσο καιρό ασχολείστε και ποια είναι τα θετικά και αρνητικά που έχετε αντιμετωπίσει ως τώρα;

Για την προετοιμασία της έκτασης, ώστε αυτή να γίνει κτήμα όπου θα φιλοξενούσε αργότερα ελαιόδεντρα, αμπέλια, οπωροφόρα δέντρα, μπαξέδες και ζώα, χρειαστήκαμε πολλά χρόνια, διότι εκεί δεν υπήρχε νερό, ρεύμα, υποδομή για τίποτε από τα παραπάνω και, επιπλέον, δεν ήταν η κύρια ασχολία μας. Ο πατέρας μου είναι ιατρός και εγώ αρχικά πήγαινα σχολείο, είχα τις υποχρεώσεις και τις ανάγκες που έχει ένα παιδί όταν πάει σχολείο, και έπειτα είχα τις σπουδές και την εκάστοτε δουλειά μου. Με το εμπόριο του ελαιολάδου ασχολούμαι από το 2013, όταν αυτό έφθασε στα επίπεδα ποιότητας που θέλαμε. Από αρνητικά δεν έχω να επισημάνω κάτι, η κούραση, οι τραυματισμοί, οι ζημιές στα δέντρα λόγω καιρικών συνθηκών, η γραφειοκρατία, κ.λπ., είναι όλα αναμενόμενα. Ούτε επιθέσεις λόγω ανταγωνισμού, όπως άλλοι συνάδελφοί μου σε αυτόν τον τομέα, έχω δεχθεί, ίσως διότι ως pure (as your hearts) virgin olive oil Αγγελάκι έχουμε άλλη φιλοσοφία. Μόνο θετικές εμπειρίες έχω αποκομίσει έως τώρα. Ακόμη και στο κρύο έμαθα να δουλεύω, ενώ το απεχθάνομαι, και να ανέχομαι όλων των ειδών τα ζωύφια!
Ένας νέος άνθρωπος ανεξαρτήτως σπουδών ή μη αξίζει να ασχοληθεί με την Γεωργία στην εποχή μας;

Νομίζω είναι ολοφάνερο πως, πάντα, σε τέτοιες ερωτήσεις, θα απαντάω με γουρλωμένα μάτια και ένα τεράστιο χαμόγελο “ΝΑΙ”!!! Ανεξαρτήτως ηλικίας και σπουδών, οποιοσδήποτε και οποιαδήποτε θελήσει και μπορεί, να το κάνει. Απλά, να οπλιστεί με υπομονή. Δεν πρέπει να βιάζεται να δει αποτελέσματα, όπως δε βιάζεται ούτε η Φύση.
Πόσο ωφέλιμο για την υγεία είναι το λάδι; Και πως γίνεται η συντήρηση του;

Νομίζω ότι τα τελευταία χρόνια κατακλυζόμαστε από παντού με άρθρα και ρεπορτάζ για τα οφέλη του ελαιολάδου στον ανθρώπινο οργανισμό και τις χρήσεις του, δε χρειάζεται να προσθέσω κάτι για να το αναδείξω. Αρκεί, βέβαια, να είναι καλής ποιότητας, διότι πρόκειται για πάρα πολύ ευπαθές προϊόν που νοθεύεται και εύκολα, και να συντηρείται σωστά. Στις περισσότερες μικρές ή μεσαίες επιχειρήσεις που έχω επισκεφτεί, το ελαιόλαδο αποθηκεύεται σε ανοξείδωτες δεξαμενές, αλλά οφείλει ο παραγωγός ή ο ιδιοκτήτης του εκάστοτε ελαιοτριβείου να έχει τέτοιες, που να προστατεύουν το προϊόν από τις υψηλές θερμοκρασίες, τον αέρα ή τα μέταλλα. Η παροχή αζώτου με εγκατάσταση μηχανών συνεχούς παραγωγής από την ατμόσφαιρα είναι μια καλή επένδυση.
Παίζει ρόλο το χρώμα του λαδιού για να κατανοήσεις την οξύτητα ή όχι;

Το χρώμα του ελαιολάδου εξαρτάται από το χρώμα που έχει ο καρπός της ελιάς τη στιγμή της συγκομιδής, πού βρίσκεται (στο δέντρο ή στο έδαφος) πριν πάει για σύνθλιψη, αλλά και από τον τρόπο με τον οποίο συνθλίβεται (επομένως, έχει σημασία και το πού). Προσωπικά, δεν μπορώ να καταλάβω αν ένα ελαιόλαδο έχει οξειδωθεί ή “ταγγιάσει” αν δεν το μυρίσω. Το χρώμα του λαδιού δεν αποτελεί δείκτη οξείδωσης -εξ ου και σε όσους διεθνείς διαγωνισμούς έχω παρευρεθεί, όλα τα ελαιόλαδα δίδονται προς δοκιμή σε ειδικά μπλε ή κόκκινα κυπελάκια, όπου το χρώμα δεν είναι ευδιάκριτο.
Είναι μύθος πως το πικρό λάδι έχει μειονεκτήματα;

Υποθέτω δε με ρωτάτε για το αλλοιωμένο. Αυτό που φημίζεται για την πικρή του γεύση είναι το αγουρέλαιο, ήτοι το ελαιόλαδο πρώιμης συγκομιδής, που είναι πλούσιο σε αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτικά για τον οργανισμό μας στοιχεία. Όσο περισσότερο πικρό το αισθάνεται κανείς, με πιθανή αίσθηση καύσου στον οισοφάγο, τόσο σίγουρος/η να είναι πως αυτό που τρώει τον/την ωφελεί- και διαρκεί περισσότερο στο ντουλάπι του. Ανεξάρτητα από το ότι έχω διάφορα και διαφορετικά (φαινομενικά, ίσως) μεταξύ τους ενδιαφέροντα που συνδυάζω, πάντα θα σκέφτομαι ιστορικότροπα και η έρευνα/ συλλογή/ τεκμηρίωση δεδομένων για μένα είναι τρόπος ζωής. Ενημερώνομαι, λοιπόν, μεν, για τις σύγχρονες εξελίξεις αναφορικά με το ελαιόλαδο, αλλά ξεκίνησα να διαβάζω για αυτό – και συνεχίζω – από όταν πρωτο-καταγράφηκε σε ιστορικές πηγές. Όποιος/α, λοιπόν, θέλει να πειστεί για τα οφέλη του αγουρέλαιου, αρκεί να διαβάσει τον έναν εκ των πέντε τόμων του γνωστότερου έργου του Διοσκουρίδη όπου αναφέρει τα έλαια, τον σημαντικό Φαρμακολόγο και Βοτανολόγο της αρχαιότητας -κάτι που με ώθησε στο να ξεκινήσω και μια ακόμη προσπάθεια, παράλληλα με όλα τα άλλα: να σπουδάζω βοηθός φαρμακοποιού.
Τα τελευταία χρόνια η τιμή λαδιού μειώνεται ενώ οι εξαγωγές αυξάνονται, που οφείλεται αυτό κατά την γνώμη σας;

Αυτό είναι κάτι που μας προβληματίζει όλους. Δε συμβαίνει, πάντως, στη χώρα μας, επειδή το ελληνικό ελαιόλαδο είναι το καλύτερο και το προτιμάει ο κόσμος. Έχει όλα τα φόντα να είναι, αλλά υποτιμάται, ακόμη και προτού συνθλιβεί ο καρπός, όταν, λ.χ., στέκει για ώρες ή μέρες σε πλαστικά τσουβάλια πριν πάρει το δρόμο για το ελαιοτριβείο ή συνθλίβεται σε θερμοκρασία πάνω από 28 βαθμούς Κελσίου. Επίσης, κάθε χρόνο τα ποσοστά εξαγωγών ελληνικού λαδιού δεν είναι τα ίδια, διότι σε άλλες χώρες, π.χ. Ισπανία, παρατηρείται ολοένα και μεγαλύτερη αύξηση στην παραγωγή τους, καθώς έχουν βρει οικονομικούς αλλά και βιώσιμους περιβαλλοντικά τρόπους. Για να μην πλατειάζω, από τη στιγμή που ανήκεις σε έναν κλάδο, ακόμη και προσωπικά να μην πλήττεσαι, είναι επίπονο να μαθαίνεις από συναδέλφους ότι δε μπορούν να καλύψουν το κόστος τους και ένα τόσο ωφέλιμο προϊόν να αποθηκεύεται επειδή πέφτει η τιμή του, και τα αποθέματά του να απορροφώνται ως μειονεκτικά ελαιόλαδα. Το ίδιο, όμως, με πονάει να βλέπω ελαιοκαλλιεργητές να μη γνωρίζουν τα βασικά δεδομένα διαχείρισης των ελαιώνων. Αλλά ό, τι και να πούμε, τον κύριο λόγο σε όσες χώρες συμβαίνει αυτό τον έχουν οι κυβερνήσεις, που μαζί με όσους απασχολούνται στον τομέα της ελαιοκαλλιέργειας, νομίζω θα πρέπει να καταλήξουν σε λύσεις που θα δώσουν ανάσα και στην τσέπη των τελευταίων, αλλά και στο περιβάλλον, που θα ανταμείψει και τους καταναλωτές. Σεβασμός στη Φύση και στροφή στο συλλογικό καλό.
Η Γερμανία είναι μια από τις χώρες που εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης εκμεταλλεύεται το ελληνικό λάδι τυποποιώντας ως δικό της, πρέπει ή όχι αυτό να συνεχιστεί και τι αλλαγές πρέπει να γίνουν από μεριάς της Ελλάδος;

Πολλές χώρες και εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης το κάνουν αυτό. Επειδή έχω λάβει μέρος σε αρκετά σεμινάρια στην Ιταλία σχετικά με την ελιά και τις ανάγκες της και το ελαιόλαδο, εκεί γίνεται σε μεγάλο ποσοστό η τυποποίηση του χύμα ελληνικού λαδιού και έπειτα καταλήγει στη Γερμανία που αναφέρατε. Πρόκειται για σοβαρά ζητήματα αγροδιατροφικού εμπορίου, οικονομικών συμφερόντων και πολιτικής, τα οποία δεν είναι στη δική μου αρμοδιότητα να τα λύσω. Μπορούν, όμως, να βρεθούν εναλλακτικές που εξυπηρετούν όλες τις πλευρές και δε θίγεται το κύρος της χώρας μας, αρκεί να υπάρχει διάθεση. Υπάρχει;
Για κάθε άνθρωπο η ελιά συμβολίζει κάτι διαφορετικό για παράδειγμα ο Όμηρος τις αποκαλούσε «υγρό χρυσάφι», τι είναι για εσάς οι «αιωνόβιες»;

Για μένα το ελαιόδενδρο είναι συνδεμένο με την τροφή, την υγεία, τον εξαγνισμό, τη σοφία, τους αγώνες της αρχαιότητας και τα έπαθλα, την αφθονία, την αρχαιοελληνική μυθολογία, την Ιστορία, την προ-Ιστορία. Οι αιωνόβιες και οι ελάχιστα προβεβλημένες υπεραιωνόβιες ελιές μου προκαλούν δέος, μου ψιθυρίζουν μυστικά πολιτισμών, με μαγεύουν και με ωθούν να ανατρέξω σε βιβλία δενδροχρονολογίας (Dendrochronologia, εκ των λέξεων δένδρο + χρόνος + λόγος) και να κάνω το προϊόν μου καλύτερο. Έχοντας δει αρχαίους συλλεκτήρες λαδιού ή ψευδόστομους αμφορείς και αγγειογραφικές παραστάσεις σχετικά με τη συλλογή των καρπών και τη σύνθλιψή τους, τον διαχωρισμό των ελαίων, τη συντήρηση του λαδιού, κ.λπ. στην αρχαιότητα, μπορώ να εκτιμήσω την ευκολία που υπάρχει σήμερα αναφορικά με τα παραπάνω χάρη στην εξέλιξη της Τεχνολογίας και θέλω πολύ να αναδειχθεί η πολιτιστική σημασία τους.
Είναι εύκολη ή δύσκολη η καλλιέργεια της ελιάς στην εποχή μας;

Δεν υπάρχει κάτι αληθινό που να γίνεται εύκολα. Σε κανέναν τομέα. Απλά το καθετί πρέπει να γίνεται με ευχαρίστηση, ώστε να επέρχεται η ηθική ικανοποίηση. Για την καλλιέργεια της ελιάς και γενικά τη Γεωργία, η ίδια η “τεχνολογία” της Φύσης είναι προηγμένη και, εφόσον μας επιτρέπει να μελετάμε τους μηχανισμούς της, δυνάμεθα να τη μιμηθούμε. Ακόμη και με λιγότερο προηγμένες μεθόδους και χωρίς πολλά έξοδα σε ορισμένες περιπτώσεις. Σαφώς, όμως, επειδή πρόκειται για έναν Τομέα που αποτελεί τη βάση για την επιβίωσή μας και εξαρτάται και από τις καιρικές συνθήκες, θα πρέπει να δοθεί σημασία στις ανάγκες των αγροτών και των ελαιοκαλλιεργητών , ώστε να ενθαρρύνονται παρά τις ζημίες και να συνεχίζουν, να αγαπούν αυτό που κάνουν, για να παράγουν και να δίνουν στους καταναλωτές κάτι αξιόλογο. Είναι όλα μια αλυσίδα και είμαστε μέρος του οικοσυστήματος όλοι.
Πέντε πράγματα που άμεσα πρέπει να αλλάξουν στην Γεωργία γενικά και ειδικά στην έλαιο παραγωγή;

Δεν είναι μόνο πέντε, δυστυχώς. Αλλά θα αρκεστώ στο να πω μερικά πράγματα που αφορούν όλους όσους ασχολούνται με τη γη. Είναι σημαντικό να υπάρξει επιμόρφωση των αγροτών σχετικά με τις καλλιεργητικές μεθόδους που, αν είναι λανθασμένες, σε συνδυασμό με την κλιματική αλλαγή, οδηγούν στον αφανισμό μη ανθεκτικών φυτών και στην αύξηση ανθεκτικών παθογόνων μικροοργανισμών, ενίσχυση του κύρους των ελληνικών προϊόντων στην αγορά, διευκολύνσεις για τους γεωργούς αλλά και αυστηρός έλεγχός τους, εφόσον χαίρουν ελαφρύνσεων και ενημέρωση όσον αφορά στη σωστή διατροφή, για να την εκτιμήσουν πρώτα όσοι την παράγουν και, έπειτα, όσοι την καταναλώνουν.
Πριν αρκετά χρόνια οι έλαιο-συνεταιρισμοί της Σικελίας ενώθηκαν με του Τάραντα, πρέπει να γίνει κάτι παρόμοιο στην Ελλάδα ή θα επηρεάσει τις ποικιλίες λαδιού;

Αυτό που λείπει στην εποχή μας, όπως σίγουρα θα έχετε προσέξει, είναι το ομαδικό πνεύμα. Πάρα πολλοί ελαιοπαραγωγοί επιζητούν το να συνεταιριστούν, διότι το βλέπουν ως το μοναδικό δρόμο που θα οδηγήσει στο να αδειάσουν οι αποθήκες λαδιού που με τον καιρό χαλάει και πετιέται ή ραφινάρεται, στην εύκολη τυποποίησή του και στην άνοδο της τιμής του. Άλλους τους σταματάει η δυσλειτουργία στις δομές και εσωτερικές λειτουργίες ορισμένων συνεταιρισμών, με αποτέλεσμα να μη νιώθουν εμπιστοσύνη να το (ξανα)κάνουν. Τους καταλαβαίνω όλους, έμαθα να είμαι υπέρμαχος της ευγενούς άμιλλας και της αλληλεγγύης, πρέπει να ζυμωθούν όλες απόψεις, να εξεταστούν οι πολιτικές και τα κίνητρα και να τεθεί πολλές φορές το θέμα προς διαπραγμάτευση. Δεν το θεωρώ επικίνδυνο ώστε να επηρεάσει τις ποικιλίες ελαιολάδου.
Η προστασία του περιβάλλοντος πολλές φορές βλέπει την Γεωργία με καχυποψία, θεωρείται πως είναι δυο δρόμοι παράλληλοι ή συγκρουόμενοι;

Εδώ επίσης επικρατεί μια σύγχυση. Θεωρώ πως τα δύο βασικά ρεύματα της οικολογίας είναι αυτό που κινείται στο πλαίσιο της σοσιαλδημοκρατίας και εκείνο της επονομαζόμενης “βαθιάς οικολογίας”. Καλό είναι να κινούμαστε ανάμεσα σε αυτά, όπως πολλές αρχαίες φιλοσοφίες μας πρωτο-δίδαξαν, π.χ. οι Στωικοί και οι Επικούρειοι, και να αγαπούμε τη γη, το πραγματικό και να τη φροντίζουμε. Δεν μπορεί αυτός που αγαπά το περιβάλλον και αυτός που ζει από αυτό και χάρη σε εκείνον ζουν και άλλοι να έχουν αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα. Οι αγρότες χρειάζονται τη συμβολή των επιστημόνων για να στραφούν με σωστή καθοδήγηση στην οικολογική γεωργία, που τη θεωρώ ολιστική προσέγγιση διαχείρισης του εδάφους, γιατί πέρα από το καλό που κάνει στο περιβάλλον, μπορεί να αυξήσει και την παραγωγή των γεωργών και την ποιότητά της. Πάρα πολλοί αξιόλογοι επιστήμονες (Γεωπόνοι, Βιοτεχνολόγοι φυτών, Φυτοπαθολόγοι, Εντομολόγοι, κ.λπ.) εργάζονται πάνω στο ζήτημα της επικερδούς για όλους εφαρμογής της αγρο- οικολογίας έναντι της συμβατικής και, προσωπικά, μου έχουν δώσει πολύ χρήσιμες συμβουλές, που τις ακολουθώ και τους ευχαριστώ θερμά για τη βοήθεια.
Επενδύσεις γίνονται στις ανανεώσιμες πήγες ενέργειας, όμως ελιές ξεριζώνονται για την εγκατάσταση φωτοβολταικών πάνελ. Ποια είναι η γνώμη σας και θα επηρεάσει μελλοντικά την παραγωγή λαδιού;

Δεν ξεριζώνονται οι ελιές μόνο για την εγκατάσταση των πάνελ. Τις εξελίξεις τις παρακολουθείτε. Με λυπεί και με θυμώνει ταυτόχρονα, αδυνατώ να βρω λογική σε αυτή την ενέργεια -γιατί δεν καταστρέφεις κάτι καλό και αγνό, για να προσφέρεις κάτι άλλο καλό αλλά και σύγχρονο- και τη θεωρώ εγκληματική, για όποιο είδος δέντρου και αν πρόκειται. Υπάρχει εξήγηση, σίγουρα, αλλά δε μπορώ να τη διανοηθώ. Ειδικά για τις ελιές, θα χαρακτηρίσω το ξερίζωμά τους ασέβεια προς το περιβάλλον και το θείο δώρο που αυτό το δέντρο προσφέρει.
Στην Αργεντινή έχουν φτιαχτεί κέντρα ηλεκτρικής ενεργείας από τα (στερεά) απόβλητα τις ελιάς, θα πρέπει και η Ελλάδα να πράξει το ίδιο και θα είναι ωφέλιμο για τους καλλιεργητές;

Οτιδήποτε ωφελεί το περιβάλλον, ωφελεί τους πάντες. Αυτό είναι κρίσιμο να εμπεδωθεί. Ομολογουμένως, όταν εξάγεται το ελαιόλαδο, παράγονται διάφορων μορφών απόβλητα με μεγάλο ρυπαντικό φορτίο και το πιο “μπαμπέσικο” από τα υγρά ακούω από τους ιδιοκτήτες ελαιουργείων ότι είναι ο κατσίγαρος. Προτάσεις, αρχικά για την εξάτμισή του και, έπειτα, για τη χρήση του με σκοπό την παραγωγή ενέργειας έχω ακούσει σε συνέδρια που έχω προσκληθεί, αλλά για να είμαι ειλικρινής, επειδή δεν άπτονται των δικών μου σπουδών, δεν μπόρεσα να τα καταλάβω όλα όσα ειπώθηκαν πάνω σε αυτό. Όμως, κατάλαβα ότι γίνονται εργασίες και προτείνονται αξιόπιστες εναλλακτικές μέθοδοι διαχείρισης των αποβλήτων με φυσικά συστήματα, που ωστόσο εξαρτάται από το ποσό που θα διαθέσει, αν θα διαθέσει, το κάθε ελαιοτριβείο για να τις ακολουθήσει. Και η πολιτεία μας, επομένως, θα πρέπει να δώσει κίνητρα και ενθάρρυνση για κάτι τέτοιο.
Έχετε μια ωραία σελίδα στο facebook «Pure Virgin Olive Oil Αγγελάκι» στα χαρακτηριστικά της δηλώνετε “animal shelter” από περιέργεια σε ποια ζώα παρέχετε καταφύγιο;

Αυτό ήταν αποτέλεσμα ενός ονείρου του πατέρα μου να κάνει φάρμα και της ευαισθησίας που έχουμε οικογενειακώς απέναντι στα ζώα. Ωστόσο, όλοι όσοι επιλέγουν να προμηθευτούν ελαιόλαδο από εμάς, βοηθούν, ουσιαστικά, να καλυφθούν νοσήλεια, φάρμακα, κτηνίατροι, η μεταφορά των ζώων από το αρχικό τους μέρος σε εμάς, η φύλαξή τους, κ.λπ. Πάντα ήθελα να έχω ζώα, πολλά και διάφορα, το ότι με έναν μαγικό και περίεργο τρόπο βρισκόμουν μπροστά σε κακοποιημένα/παρατημένα ιπποειδή, αιγοπρόβατα, γατιά, σκυλιά, κοκόρια (βλ. κοκορομαχίες) δε μπορώ να το εξηγήσω, αλλά όταν το κτήμα έφθασε σε ένα σημείο όπου μπορούσε να τους εξασφαλίσει βοσκή και νερό, δεν το σκεφτήκαμε πολύ. Απλά τα πήραμε, κάνοντας τις απαραίτητες ενέργειες όπου χρειαζόταν, και τους φτιάξαμε οικογένειες. Και θα ήθελα να υιοθετήσω και άλλα, έχω δεσμευτεί να το κάνω σε άτομα που δίνουν κι εκείνα αγώνα σοβαρό για τα ζώα, και θα γίνει στο μέλλον. Απλά, αρκετά από αυτά που έχω ήδη βρίσκονται ακόμη σε κακή κατάσταση (εξ ου και δεν μπόρεσα να σας στείλω πολλές φωτογραφίες, διότι πιθανότατα θα αναστατώσουν κόσμο- άλλωστε, ούτε στη σελίδα μου ανεβάζω τα ζώα μου που είναι ακόμη άσχημα, ούτε το “πριν” και το “μετά”), η ίασή τους παίρνει χρόνο, όπως πολύ χρόνο χρειάζεται και το κτήμα και, από τη στιγμή που δεν είναι η μόνη δουλειά που κάνω ούτε εγώ, ούτε ο πατέρας μου, ανεξάρτητα από το ότι έχουμε μια ομάδα ατόμων να μας βοηθάει σε όλα αυτά, είναι απαραίτητο να σκεφτόμαστε ισορροπημένα και να μετράμε πάντα τις δυνάμεις μας για να έχουμε σωστό αποτέλεσμα σε όλα. Πάντως, αυτό που δεν περίμενα ποτέ, ήταν το να έχω τρεις μόνιμες αλεπούδες (διότι πολλές είναι περαστικές από το κτήμα, μαζί με εκατοντάδες σκαντζόχοιρους, κουνάβια, ποντικάκια αγρού, κ.τ.λ.), με τις δύο να έχουν ανακάμψει από πυροβολισμό και δηλητηρίαση, και να μου κάνουν χαρές σα σκυλάκια!
Τι είδους λάδι πουλάτε; Και ποια είναι τα στοιχεία επικοινωνίας για να αγοράσει.

Το ελαιόλαδό μας προέρχεται από ελιές Μεγάρων, Χαλκιδικής- που, ούτως ή άλλως ήξερε τις ανάγκες τους ο πατέρας μου, αφού κατάγεται από εκεί και είχαμε δικό μας ελαιόλαδο πολύ πριν αποκτήσει το κτήμα αυτό- Κορώνης και μαυρολιά Μεσσηνίας. Τα δένδρα είναι διατεταγμένα και λιπαίνονται, κλαδεύονται και προστατεύονται με βάση τους κανονισμούς της βιοκαλλιέργειας, διότι προσπαθώ να αποφεύγω οτιδήποτε βρώσιμο έχει επικίνδυνες ουσίες ή τοξίνες – όσο γίνεται αυτό σήμερα. Μπορεί η ποσότητα του ελαιολάδου να μην είναι κάθε χρόνο καλή, υπό την έννοια πως, ένεκα της αποφυγής φαρμάκων και της παρενιαυτοφορίας δε μπορώ να καλύψω τις ανάγκες όλων όσων μας προτιμούν, η ποιότητά του όμως γίνεται καλύτερη, ενώ πίστευα ότι δε μπορεί να φθάσει σε καλύτερα επίπεδα από ότι είναι όσον αφορά στην οξύτητα, τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά και τα Κ! Είμαστε, θεωρώ, στην αρχή ακόμη, αλλά έχουμε τους δικούς μας ρυθμούς και τη δική μας νοοτροπία πάνω σε όλο αυτό, μαθαίνουμε κάθε μέρα και περισσότερα, εξελισσόμαστε περισσότερο. Η σελίδα για το ηλεκτρονικό εμπόριο είναι έτοιμη, αλλά δε θα ήθελα ακόμη να το κάνω έτσι, ίσως γιατί μου άρεσε πάρα πολύ που όσοι θέλανε να το δοκιμάσουν και συνέχιζαν να το παίρνουν, επικοινωνούσαν μαζί μου, τους το έστελνα αν ήταν εκτός πόλης ή χώρας ή τους το μετέφερα και ερχόταν όποτε ήταν εφικτό από το κτήμα και το έβλεπαν, χάιδευαν τα ζώα, μύριζαν τα λουλούδια, δοκίμαζαν το κρασί και το τσίπουρο που φτιάχνουμε, έκοβαν φρούτα από τα δέντρα, έφευγαν με μυρωδικά και φρέσκα αυγουλάκια για τα παιδιά τους και κάναμε μαθήματα Περιβαλλοντικής και Τοπικής Ιστορίας εκεί. Ήθελα να έρχονται και να ζουν τη φύση. Αυτά, βέβαια, στην pro–Covid εποχή, τώρα, από τη στιγμή που τα νερά είναι αχαρτογράφητα και οι εργαζόμενοί μου μού έχουν ζητήσει να μη φέρνω κόσμο, οφείλω να τους σεβαστώ γιατί με σέβονται κι εκείνοι και, προκειμένου να μην έχω θέματα νομικά ή περιπέτειες με ιχνηλάτηση ασθενών, δυστυχώς θα κάνουμε μια παύση επισκέψεων . Ωστόσο, για όσους δεν πρόλαβαν να έρθουν, θα δείξω πόσο θα χαρώ όταν κάνουμε επανεκκίνηση με το να τους προσφέρω και κατσικίσιο τυρί και αιγοπρόβειο κασέρι που ξεκινήσαμε και κάνουμε κατά τη διάρκεια της καραντίνας. Αυτό για μένα είναι εξίσου συγκινητικό, γιατί με την τυροκομία ασχολήθηκε σε διεθνές επίπεδο ο αγαπημένος μου παππούς από τη Βλάστη Κοζάνης.