Γράφει η Δρ. Αθηνά Μελή
Άρης, ο θεός του πολέμου και ένας από τους Δώδεκα Ολύμπιους θεούς. Άρης ή Αρεύς ή Άρειος, υπερθετικός “άριστος” (ο ανώτατος), ουσιαστικό “άρσις” (το σήκωμα, η ανύψωση, μεταφορικά η εναντίωση). Αντίστοιχα “άρειος πάγος”, κτλπ. Είναι συγγενικό με το λατινικό Mars όπου το αρχικό M- είναι νώθο, προερχόμενο από το λατινικό καταληκτικό -m.
Ο Άρης είναι γνωστός ήδη από την προϊστορία και ήταν ο πρώτος πλανήτης που παρατηρήθηκε με τηλεσκόπιο και τα γενικά χαρακτηριστικά της μορφολογίας του ήταν ορατά. Ο πλανήτης Άρης διαθέτει μια επιφάνεια που συνδυάζει κρατήρες, κοιλάδες, ερήμους και πάγο στους πόλους του. Φαίνεται ακόμη να έχει περιοδικά επαναλαμβανόμενες “εποχές του έτους”. Στην περιφορά του γύρω από τον Ήλιο συνοδεύεται από δύο μικρούς δορυφόρους, τον Φόβο και τον Δείμο (δηλ. Τρόμο).
Ο Άρης είναι ο 4ος σε απόσταση από τον ήλιο πλανήτης του, ο 2ος πλησιέστερος στη Γη, και ο 7ος σε διαστάσεις και μάζα του Ηλιακού Συστήματος και δημιουργήθηκε πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια από τον πλανητικό δίσκο στον οποίο δημιουργήθηκαν και οι υπόλοιποι πλανήτες του Ηλιακού μας συστήματός. Σήμερα είναι σχεδόν σίγουρο ότι ο Άρης, στα αρχικά στάδια εξέλιξής του έμοιαζε πολύ με τη Γη. Είχε νερό και ωκεανούς. Έτσι υπάρχει το ενδεχόμενο ο Άρης να φιλοξενούσε ζωή είτε σε μορφή μικροβίων ή πρωτοζώων ίσως(;) και για το τελευταίο δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι, παρά μόνο με εξερεύνηση στο έδαφος του.
Ο Άρης έχει ασθενή βαρύτητα (το 1/3ο της γης) και γι’ αυτό το λόγω πιστεύεται ότι έχασε το μεγαλύτερο μέρος της ατμόσφαιρας που κάποτε είχε. Καθώς το μεγαλύτερο μέρος της ατμόσφαιρας διέφυγε, πριν 500 εκατομμύρια χρόνια στο διάστημα, έπεσε συνακόλουθα και η ατμοσφαιρική πίεση στην επιφάνεια. Έτσι το υγρό νερό εν μέρει εξατμίστηκε και εν μέρει διέρρευσε στο υπέδαφος του πλανήτη και παγιδεύτηκε στους πόλους του, υπό την μορφή παγετώνων.
Είναι άραγε εφικτό να μετοικήσουμε και αποικίσουμε στον Άρη;
Υπάρχουν στα σκαριά πολλές θεωρίες από ερευνητές σε μεγάλα ερευνητικά κέντρα στην Αμερική και Ασία, όπου αν καταφέρουν και υλοποιηθούν, θα μπορούσαν να συντομεύσουν πάρα πολύ τα διαστημικά ταξίδια. Με τις νέες προτεινόμενες τεχνολογίες προώθησης κάποιος θα μπορούσε να φτάσει σε κάποιο γειτονικό μας πλανήτη στο ηλιακό σύστημα σε μερικές μόνο μέρες χρησιμοποιώντας πχ. προώθηση ιόντων ή φωτονίων/λέιζερ ή θερμο-πυρηνικούς κινητήρες ουρανίου, κλπ.
Ο Άρης είναι εύκολα προσεγγίσιμος ήδη από τα εξερευνητικά μας διαστημικά οχήματα, καθώς ένα ταξίδι προς τον κόκκινο πλανήτη απαιτεί (με τη σημερινή τεχνολογία) χρόνο έξι μηνών, όταν οι θέσεις Γης και Άρη είναι ευνοϊκές, κάτι που συμβαίνει ανά δυο χρόνια. Για τους λόγους αυτούς ο Άρης είναι ο καλύτερα εξερευνημένος πλανήτης έως σήμερα.
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν πλάνα για μια μελλοντική εποίκηση στον Άρη, ξεκινώντας από το γεγονός ότι ο κόκκινος πλανήτης έχει μια ατμόσφαιρα που περιέχει διοξείδιο του άνθρακα και ο οποίος μπορεί να μετατραπεί σε καύσιμο ενώ παράλληλα μπορεί με άμεση και εκτεταμένη καλλιέργεια φυτών να δημιουργηθεί οξυγόνο αλλά και τροφή, μέσα σε θόλους/θερμοκήπια ή υπόγειες βάσεις. Με αυτά τα δύο κύρια βασικά χαρακτηριστικά, θα μπορούσαν οι νέοι κάτοικοι του Άρη να είναι αυτάρκεις. Θα μπορούσαν καταρχήν να ζουν σε οικότοπους υπόγεια για να προστατευτούν από την ακτινοβολία και να καλλιεργούν τρόφιμα στην επιφάνεια μέσα σε θόλους με ελεγχόμενη ατμοσφαιρική πίεση και θερμοκρασία.
Αυτό υπολογίζεται ότι μπορεί να γίνει δυνατόν μέσα σε μερικές δεκαετίες από την πρώτη προσεδάφιση στον Άρη με τον κατάλληλο εξοπλισμό και θα μπορούσε να επιτύχει κάτι που ονομάζεται para-terraforming, στα ελληνικά θα το απέδιδα ως “παρα-γεω-μορφοποίηση”. Αυτό σημαίνει τη δημιουργία ενός ελεγχόμενου “γήινου” περιβάλλοντος στην επιφάνεια του Άρη που θα μπορούσε να περιλαμβάνει όχι μόνο αγροκτήματα, αλλά και πάρκα, δάση και λίμνες. Όλα υπό διαρκή κατάλληλη ατμοσφαιρική πίεση και θερμοκρασία σε ειδικούς θόλους. Να σημειώσουμε ότι η ατμόσφαιρα του Άρη ασκεί πίεση μόνο 7 millibars στην επιφάνεια του πλανήτη – ισοδύναμη με την ατμοσφαιρική πίεση σε υψόμετρο 33 χιλιομέτρων στη Γη!
Κάτι τέτοιο βέβαια θα κοστίσει πολλά χρήματα και θα διαρκέσει δεκαετίες. Φανταστείτε τον χρόνο και τις δυσκολίες στις αντίξοες συνθήκες ενός πλανήτη χωρίς οξυγόνο κατά την κατασκευή θόλων που θα μιμούνται τη βιόσφαιρα της Γης – με την κατάλληλη ατμοσφαιρική πίεση και οξυγόνο – ή την κατασκευή υπόγειων βάσεων με τις ίδιες συνθήκες. Δεδομένου τώρα ότι το πρώτο στάδιο του para-terraforming επιτύχει, με εγκατάσταση κάποιου αριθμού βάσεων, ο απώτερος σκοπός θα είναι η ολική ”γεω-μορφοποίηση” το “terra-forming” του πλανήτη, κάτι που υπολογίζεται ότι θα χρειαστεί αιώνες.
Πιο συγκεκριμένα, ένα terra-forming θα απαιτούσε μια πυκνή και εμπλουτισμένη με άζωτο και οξυγόνο ατμόσφαιρα, όπως στη Γη, ενώ η μέση θερμοκρασία του πλανήτη Άρη θα έπρεπε να αυξηθεί σημαντικά. Για να ξεκινήσουμε: οι ”terraformers” έποικοι θα πρέπει να εμπλουτίσουν μεγάλες εκτάσεις του πλανήτη με ορισμένους μικροοργανισμούς για να αυξήσουν την ποσότητα του μεθανίου στην ατμόσφαιρα, επειδή το μεθάνιο είναι πολύ ισχυρότερο αέριο θερμοκηπίου από ό,τι το διοξείδιο του άνθρακα. Θα πρέπει στη συνέχεια να σπείρουν σε τεράστιες εκτάσεις σκούρα πράσινα φυτά και άλγη, “σκουραίνοντας” την επιφάνεια του πλανήτη έτσι ώστε να απορροφά περισσότερο ηλιακό φως. Με το σωστό συνδυασμό φυτών και καλά επιλεγμένων μικροοργανισμών, οι πλανητικοί μηχανικοί θα μπορούσαν να παράγουν το απαραίτητο οξυγόνο και άζωτο και κατά τη διάρκεια όλων των αιώνων που απαιτούνται για το terraforming, οι άποικοι θα κατοικούν στους θόλους και τις υπόγειες βάσεις και θα επεκτείνουν το σύστημα των para-terraformed δομών.
Πριν κλείσω, κάτι τελευταίο αλλά όχι και λιγότερο σημαντικό. Στην επιφάνεια του Άρη κάποιος ζυγίζει μόλις περίπου το 1/3 του βάρους του από ότι στη γη. Οι ειδικοί δεν είναι σίγουροι ακόμα όμως πώς αυτό θα επιδράσει μακροχρόνια πάνω στην υγεία των εποίκων, πράγμα που δίνει έναυσμα σε κάποιους άλλους να υποστηρίξουν εποίκιση σε άλλο πλανήτη, εκτός του Άρη ή ακόμα και δορυφόρου σε κάποιο άλλον πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος. Ένα άλλο μεγάλο θέμα επίσης που προβληματίζει τους επιστήμονες, είναι ότι λόγω της λεπτής ατμόσφαιρας του Άρη, δημιουργούνται στην επιφάνεια του τεράστιες αμμοθύελλες που διαρκούν μέρες και που θα δημιουργούσαν πάρα πολλά προβλήματα στις εργασίες της κατασκευής των θόλων και των υπόγειων βάσεων των εποίκων.
Πάντως, μια νέα διαστημική εποχή ξεκινά και θα είμαστε ίσως μάρτυρες πολύ σημαντικών ανακαλύψεων αρκετά σύντομα!
Πηγές για περαιτέρω ενημέρωση
https://en.wikipedia.org/wiki/Mars
https://mars.nasa.gov/
https://en.wikipedia.org/wiki/Exploration_of_Mars
