To facebook έκανε την εμφάνιση του στις ζωές μας το 2004, ως ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης και επικοινωνίας μέσω μηνυμάτων μεταξύ των χρηστών της πλατφόρμας.
Η «λατρεία» του facebook καθιέρωσε την εικονική πραγματικότητα στην καθημερινότητα μας, δημιουργώντας έναν τύπο εθισμού και εξάρτησης για τους περισσότερους χρήστες της εφαρμογής.
Η πλατφόρμα αρχικά δημιουργήθηκε για να συνδέσει και να ενώσει τους ανθρώπους σε όλον τον κόσμο, όμως μήπως τελικά μας απομάκρυνε από την υγιή και ισορροπημένη σχέση με τον εαυτό μας και τους γύρω μας;
Έχουμε αναρωτηθεί πόσες ώρες την ημέρα χάνουμε από τη ζωή μας, εγκλωβισμένοι μπροστά από μια οθόνη ενός κινητού ή ενός υπολογιστή περιμένοντας να ακούσουμε τον ήχο του μέσεντζερ ή της ειδοποίησης ή να δούμε κάποιο like ή post;
Μήπως η ανεξέλεγκτη χρήση του facebook αντί να διευκολύνει τις ζωές μας, τις καταστρέφει και τις επηρεάζει αρνητικά;
Αναγνωρίζουμε σε τι βαθμό αλλοιώνει τις διαπροσωπικές μας σχέσεις και διαστρεβλώνει την αντίληψη που έχουμε για τον εαυτό μας;
Γνωρίζουμε πόσο πολύτιμο χρόνο ξοδεύουμε καθημερινά στο facebook, αγνοώντας την πραγματική μας ζωή, τη δουλειά μας, το διάβασμα μας, τη σχέση μας με την οικογένεια μας και τους φίλους μας;
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα ερευνών που έχουν διενεργηθεί σε χρήστες της πλατφόρμας, η πλειοψηφία εμφανίζει εξάρτηση και προσκόλληση στην εφαρμογή.
Οι χρήστες αναπτύσσουν έναν εμμονικό τρόπο για να τραβήξουν το ενδιαφέρον και την προσοχή των άλλων χρηστών, μέσω της υπερβολικής αυτοπροβολής προσωπικών στιγμών και της ενίσχυσης της αυτοεικόνας και του εγώ τους.
Οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν ανεξέλεγκτα την εφαρμογή του facebook, τείνουν να είναι άτομα ανασφαλή με χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση, με υπέρμετρο εγωισμό, νάρκισσα, επιδειξιομανή ή άτομα που νιώθουν μοναξιά.
Η αδυναμία τους να δημιουργήσουν υγιής διαπροσωπικές σχέσεις τους οδήγησε στη σύναψη σχέσεων και φιλίας με εικονικούς φίλους, στους οποίους εκτίθενται καθημερινά, για να κερδίσουν την προσοχή και την αποδοχή τους.
Η χρήση των μέσω κοινωνικής δικτύωσης, όπως το facebook ή το instagram οδηγούν τους χρήστες στο να προβάλλουν υπερβολικά προσωπικές τους πληροφορίες, να ανεβάσουν φωτογραφίες, να εκθέσουν τη συναισθηματική τους κατάσταση μέσω αφιερώσεων τραγουδιών,posts, status κτλ.
Παρατηρούμε συνεχώς ζευγάρια που δημοσιεύουν προσωπικές τους στιγμές, φωτογραφίες με τα παιδιά τους, ενημερώσεις και στάτους με γλυκόλογα, αφιερώσεις τραγουδιών, σχόλια με καρδούλες και άλλες φατσούλες ή από την άλλη πλευρά ζευγάρια που τσακώνονται, βρίζονται, απειλούν, κατηγορούν, διεκδικούν κτλ.
Την πλατφόρμα του facebook έχουν κατακλύσει άτομα που συνεχώς αναρτούν την προσωπική τους κατάσταση, τα συναισθήματα τους, το πόσο ευτυχισμένοι είναι στην σχέση τους, πόσο ικανοποιημένοι είναι στην δουλειά τους, στην καθημερινότητα τους, πόσο αγαπούν τους συντρόφους τους κτλ, φορτώνουν υπερβολικά το προφίλ τους με άσχετες πληροφορίες, με αποτέλεσμα να γίνονται σχολαστικοί, κουραστικοί, προκλητικοί και κάποιες φορές ενοχλητικοί.
Άτομα που περιγράφουν με κάθε λεπτομέρεια στα στάτους τι τους συμβαίνει στην καθημερινή τους ζωή, όπως για παράδειγμα ένα σοβαρό ατύχημα, την παραμονή τους στο νοσοκομείο, έναν θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου, έναν χωρισμό, ένα ταξίδι, τις στιγμές από τους γάμους και τις γεννήσεις των παιδιών τους και φροντίζουν να ανεβάζουν συνεχώς φωτογραφίες που τα επιβεβαιώνουν.
Γυναίκες και άντρες κάθε ηλικίας που ανεβάζουν ημίγυμνες φωτογραφίες και που αρέσκονται στο να προβάλλουν συνεχώς τα καλλίγραμμα σώματα τους με όλο και λιγότερα ρούχα, ακολουθώντας τα πρότυπα της μόδας, ποστάρουν μπροστά από τα όργανα γυμναστηρίων, ανεβάζουν χιλιάδες selfies το λεπτό, κάνουν check-in για να δείξουν κάθε φορά που και με ποιόν βρίσκονται.
Όλες οι παραπάνω συμπεριφορές αποτελούν τον διασυρμό και τον εξευτελισμό της ανθρώπινης προσωπικότητας μέσα σε μια πλατφόρμα εικονικής πραγματικότητας και κοινωνικής δικτύωσης.
Η πραγματική ευτυχία δεν κάνει θόρυβο, δεν βρίσκεται μέσα στις οθόνες των κινητών και δεν έχει ανάγκη από την προβολή.
Είναι ολοφάνερο ότι οι χρήστες που προβάλλουν τους εαυτούς τους και εκθέτουν σε υπερβολικό βαθμό την προσωπική τους ζωή, ξεπουλώντας τις στιγμές τους για λίγα like ή σχόλια, ζητούν απελπισμένα προσοχή, αποδοχή, επικοινωνία ή σύνδεση με άλλους χρήστες.
Φωνάζουν «κοιτάξτε με! Είμαι εδώ! Αγαπήστε με γι αυτό που προβάλλω!/ αποδεχτείτε με γι’ αυτό που σας δείχνω/ Είμαι ευτυχισμένος-η / περνάω τέλεια με τον σύντροφο μου! / είμαι πετυχημένος-η! / κάνω ταξίδια σε όλον τον κόσμο!/ είμαι γυμνασμένος-η! / κυκλοφορώ με την τάδε μάρκα αυτοκινήτου! / κτλ», και πίσω απ την οθόνη όλα αυτά μπορεί να είναι μια φούσκα έτοιμη να σκάσει, ένα ωραίο και σκηνοθετημένο αστείο ή ένα όνειρο που όταν ξυπνήσουμε θα μας επαναφέρει στην πραγματικότητα με άσχημο τρόπο.
Καλό είναι πριν πιστέψουμε, αισθανθούμε μειονεκτικά, υποτιμήσουμε ή συγκρίνουμε τους εαυτούς μας με όλα όσα μας προβάλλουν άλλοι χρήστες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να εξακριβώσουμε την αλήθεια των δεδομένων αυτών, καθώς ο καθένας μπορεί να σκηνοθετήσει με μεγάλη ευκολία την εικόνα που θέλει να προβάλλει, για να γίνει αποδεκτός από τους «φίλους» του.
Προβάλλουμε ουσιαστικά αυτό που θα θέλαμε να είμαστε – όμορφοι, έξυπνοι, στοχαστές, φιλόσοφοι, καλλιτέχνες, αθλητικοί, ενθουσιώδεις, ριψοκίνδυνοι, επικοινωνιακοί, ηγετικοί, fashion icons, μοντέλα, ποιητές κ.α- δημιουργούμε μια συμβατή και αποδεχτή εικόνα και την «πουλάμε» μέσα σ’ έναν καλοφτιαγμένο χώρο αγοραπωλησίας της αξίας του εαυτού μας και ανάλογα με την αγοραστική ικανότητα του κοινού η αξία μας μεγαλώνει.
Γιατί προσπαθούμε να προβάλλουμε τόσο πολύ την προσωπική μας ζωή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και να εκθέσουμε σε υπερβολικό βαθμό τον εαυτό και την εικόνα μας;
Η απάντηση είναι πολύ απλή και βρίσκεται στην ανάγκη μας για αποδοχή και προσοχή από τους γύρω μας, στην ανικανότητα μας να συνδεθούμε πραγματικά με ανθρώπους έξω από τον εικονικό κύκλο σχέσεων, στην υπερβολική προσκόλληση στα κινητά, στην χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση που δεν καταφέραμε να αποδεχτούμε και να αλλάξουμε, στον φόβο μοναξιάς που νιώθουμε εξαιτίας της αποξένωσης μας και στην έλλειψη σεβασμού για τον εαυτό μας.
Η υπερβολική έκθεση κάνει τον άνθρωπο αδύναμο, εύκολα χειραγωγίσιμο και από θύμα τον μετατρέπει σε θύτη του ίδιου του του εαυτού και της εικόνας του.
«Μέτρον άριστον» έλεγαν οι πρόγονοί μας, να έχουμε δηλαδή μέτρο, έλεγχο και κατανόηση σε ότι επιλέγουμε να κάνουμε.
Τα μέσα δικτύωσης είναι απλά εφαρμογές, τις οποίες εμείς θα επιλέξουμε πως και σε ποιο βαθμό θα τις χρησιμοποιήσουμε, υπέρ ή κατά;
Ζούμε σε έναν πραγματικό κόσμο ή σε έναν εικονικά συνδεδεμένο;
Θα απαντήσουμε μόνο όταν αποφασίσουμε που θέλουμε να ζούμε, μέσα στις οθόνες σε έναν ψεύτικο κόσμο και μια εικονική πραγματικότητα ή θα τολμήσουμε να ρισκάρουμε και να ζήσουμε εκεί έξω στον πραγματικό κόσμο με όποιες δυσκολίες και εμπόδια;
Θα συνεχίσουμε να χάνουμε την αληθινή ζωή, να θυσιάζουμε τις ομορφότερες στιγμές με τα αγαπημένα μας πρόσωπα και να ξεπουλάμε τον εαυτό μας για λίγα like ή θα την απολαύσουμε στον μέγιστο βαθμό, γεμάτοι χαρά και ευγνωμοσύνη;
Η απάντηση βρίσκεται μέσα μας…
Πουλάκου Αντωνία
Φ.Π.Ψ- Ψυχολογία