Είναι δύσκολο το ξέρω, σχεδόν ακατόρθωτο, να διαχωρίσεις το συναίσθημα από τη λογική. Φαντάζει αδύνατο να δαμάσεις τη μέθη της μαζικής παρόρμησης και να την αντικαταστήσεις με την προσωπική και συναισθηματικά νηφάλια κρίση. Ειδικά σε έναν εξαγριωμένο και από κάθε άποψη βεβιασμένο κόσμο, όπου υπάρχουν φορές που διψά ακόμη και για αίμα αθώων, πόσο μάλλον για αυτό των ενόχων.
«Οφθαλμός αντί οφθαλμού! Θάνατος! Κρέμασμα στην πλατεία!»
Οι ανά τους αιώνας κριτές, οι «αθώες περιστέρες», κραυγάζουν σαν αγρίμια έξω από το εκάστοτε …Κολοσσαίο, διψώντας για λίγη ακόμη φρίκη. Μυρίζουν τον ιδρώτα του τρομοκρατημένου ενός και ξερογλείφονται για λίγο ακόμη αίμα.
«Ναι! Ένοχος. ΕΝΟΧΟΣ! Ναι!»
Να η ευκαιρία σου να συμφωνήσεις, σε μια κοινωνία που καθημερινά και διαρκώς διαφωνείς, αποκόβεσαι και περιφέρεσαι σαν μοναχικός λύκος.
«Άκουσες τι έκανε το τέρας; Το κτήνος! Άρπαξε το κορίτσι …έδεσε …μαχαίρι …ναι το καθίκι! Και το άλλο; Το άκουσες; Δεν της …αλλά …με κλωτσιές! Ναι σου λέω! Είδες το βίντεο στις ειδήσεις; Βάλε να το δεις καλύτερα στο διαδίκτυο! Εκεί τα δείχνει όλα!».
Ναι, δες το με κάθε λεπτομέρεια. Ντόπαρε το μυαλό σου και ετοιμάσου για τη μεγάλη επίθεση.
…Θα μπορούσε η σκέψη μου να καταλήξει έρμαιο της υπερέκθεσης σε οτιδήποτε βίαιο επανειλημμένως παρουσιάζεται. Να αναπαριστώ στο μυαλό μου ξανά και ξανά τις σκηνές βίας. Σκηνές που έλαβαν σάρκα και οστά μέσα από τη λεπτομερή περιγραφή ενός δημοσιογράφου. Ενίοτε και από τα καρέ κάποιας μαγνητοσκόπησης που παρουσιάζει τον τρόπο με τον οποίο το θύμα μαρτύρησε στα χέρια του θύτη.
Και ύστερα να συνεχίσω με το μυαλό μου, τη νοητή κατασκευή και διαρκή αναπαραγωγή αντίστοιχων σκηνών. Αυτή τη φορά όμως, έχοντας ως πρωταγωνιστή το θύτη. Να τον φαντάζομαι να βασανίζεται με χίλιους δυο τρόπους έως ότου «ξεπληρώσει» το χρέος για την απάνθρωπη πράξη του. Το χρέος του απέναντι σε μια εξίσου απάνθρωπη κοινωνία…
«Α ρε βούρδουλας που χρειάζεται! Αυτό του αξίζει! Καλά να πάθει! Έτσι! Να τον γδάρουν ζωντανό! Να τον πετσοκόψουν αργά και απολαυστικά! Να τον περάσουν όλοι μια γύρα για να δει τη γλύκα!» (ο ηθικός και δίκαιος άνθρωπος μίλησε…).
Αρνούμαι. Όχι από καλοσύνη. Ούτε από επιθυμία να δηλώσω ανωτερότητα. Η πρόκληση πόνου δεν γυρνά τον χρόνο πίσω. Δεν κολλάει τα σπασμένα κομμάτια. Δεν μεταμορφώνει τα ερείπια σε αυτό που κάποτε στεκόταν όρθιο.
«Δηλαδή να ταΐζουμε τζάμπα τα κοπρόσκυλα και ύστερα να βγαίνουν και να κάνουν τα ίδια και χειρότερα; Αυτό προτείνεις;».
Μη χάνεις την ουσία, δεν προτείνω. Και γνωρίζω πως η δικαιοσύνη αρκετές φορές, όχι μόνο δεν είναι τυφλή αλλά στεγάζεται σε μια έπαυλη με αμέτρητα …παραθυράκια. Η ανικανότητα (ίσως και ανυπαρξία) του κράτους «δικαίου» όμως, δεν συνεπάγεται την αυτοδικία. Δεν θα έπρεπε να δικαιολογεί την άσκηση επιπλέον βίας. Η βία φέρνει βία και αποπροσανατολίζει τον κατά φαντασίαν «δίκαιο» και καθόλα «ηθικό». Του δίνει το πάτημα να εκδηλώσει την έντονη επιθυμία που οι περισσότεροι από εμάς έχουμε, να κρίνουμε απλώς και μόνο για να καταδικάσουμε. Να φωνάξουμε και να γίνουμε βίαιοι. Όχι για να δικαιώσουμε ένα θύμα, μα κατά βάθος για να ξεσπάσουμε. Να βγάλουμε όλη την οργή της οποιασδήποτε προσωπικής μας ματαίωσης πάνω στον εγκληματία, όπως κάνει ο πυγμάχος, χτυπώντας με μένος το σάκο του μποξ.
Λοιδορία, εξευτελισμός, ταπείνωση μέσα από άπειρους και ευφάνταστους τρόπους τιμωρίας που καταλήγουν στη θανάτωση. Δεκάδες κατασκευές και εργαλεία για παραδειγματική τιμωρία που οδηγεί σε σωφρονισμό, όπως πολλοί υποστηρίζουν, μα που οι στατιστικές άλλα δείχνουν. Ανατριχιαστικές μέθοδοι του παρελθόντος μα και του παρόντος. Σταύρωση, Ανασκολοπισμός, η Σιδηρά Κόρη, ο Μπρούτζινος Ταύρος, η Ιερά Εξέταση, ο απαγχονισμός (1), η ηλεκτρική καρέκλα και άλλα τόσα ξεκινώντας αιώνες πριν και φτάνοντας μέχρι το σήμερα. Όπου η προηγμένη κοινωνία μας, επιλέγει πιο «ανθρώπινες» μεθόδους θανάτωσης.
«Μιλάς δίχως να γνωρίζεις. Αν το θύμα ήταν δικός σου άνθρωπος άλλα θα έλεγες!»
Ναι! Ευτυχώς δεν είναι. Ούτε και δικός σου είναι. Γι’ αυτό και αρνούμαι να εμπλακώ προσωπικά και να γίνω μέρος ενός απρόσωπου και οργισμένου όχλου. Λυπάμαι. Λυπάμαι αληθινά για όσα βλέπω. Για όσα ακούω κάθε μέρα. Όμως αρνούμαι να κρίνω τον θύτη. Δεν θέλω να κρίνω γιατί ίσως τότε η λύπη και η αηδία που μπορεί να μου προκαλεί η εγκληματική του πράξη, να γίνει θυμός. Και ο θυμός όταν μοιράζεται γιγαντώνεται και μεταμορφώνεται σε οργή. Και δεν υπάρχει χειρότερο από τη μαζική οργή.
Επιλέγω λοιπόν να μην κρίνω, γιατί αν ξεκινήσω να το κάνω, πρώτα εγώ, ύστερα εσύ και στο τέλος όλοι μαζί, τότε η μάζα θα γίνει οχλαγωγία και το συναίσθημα θα ξεχειλίσει. Οι απόψεις και τα πιστεύω θα αρχίσουν να τρέχουν δίχως λογική, θα μεταφέρονται από το ένα στόμα στο άλλο, θα μπαινοβγαίνουν από το ένα μυαλό στο άλλο καταλήγοντας σε ένα τεράστιο, θορυβώδες κακό. Σε ένα λάθος. Γιατί συνήθως ο άδειος ο τενεκές κάνει το μεγαλύτερο θόρυβο. Συνειδητά επιλέγω να απέχω. Βλέπω και ακούω όσα συμβαίνουν γύρω μου. Προσπαθώ όμως να σωπαίνω έξω από εμένα και να φωνάζω μέσα μου. Να φωνάζω στον εαυτό μου και να του υπενθυμίζω εκείνες τις στιγμές, πως θέλω να παραμείνω άνθρωπος. Είμαι ακόμη άνθρωπος! Είναι ακόμη άνθρωπος έστω κι αν θυμίζει τέρας…
«Ναι …καλά, όποιος είναι έξω από τον χορό, πολλά τραγούδια λέει! Στη θεωρία καλά μας τα λες! Στην πράξη να σε δούμε!»
Ίσως και να έχεις δίκιο, δεν διαθέτω τόσο ζωντανή φαντασία για να δω παραπέρα. Όμως σου πέρασε ποτέ από το μυαλό πως θα μπορούσε ο θύτης να είναι ένας δικός σου άνθρωπος; Ναι, ναι. Συμβαίνει και στα καλύτερα σπίτια. Πόσες περιπτώσεις ανθρώπων (αυτών των «τεράτων») ήταν υπεράνω πάσης υποψίας. Τυπικοί στην εργασία τους, καλοί οικογενειάρχες, πιστοί φίλοι και ευγενικοί γείτονες. Ναι, υπάρχουν και αυτές οι περιπτώσεις. Φαντάσου έναν δικό σου αγαπημένο άνθρωπο. Μια μέρα το ποτήρι του ξεχείλισε και …ΜΠΑΜ! Το έκανε! Έκανε το μεγάλο κακό, μέσα σε μια στιγμή. Μια κακιά στιγμή… Τι πήγε λάθος άραγε; Τι μπορεί να πήγαινε λάθος για χρόνια, ίσως και για ολόκληρη τη ζωή του; Γιατί το έκανε; Γιατί το ξαναέκανε; Αν ήταν ατύχημα; Μπήκες στη διαδικασία να το σκεφτείς ή βιάστηκες να αρπάξεις πρώτος το λίθο;
Μη βιάζεσαι να βγάλεις συμπέρασμα. Δεν υποστηρίζω τον θύτη ούτε σου ζητώ να δείξεις ανοχή απέναντι σε καθετί κακό. Έχεις όμως τεράστια ευθύνη. Ευθύνη απέναντι στον ίδιο σου τον εαυτό. Οφείλεις να προστατέψεις την ψυχή και το μυαλό σου όσο πιο καλά μπορείς. Δεν είσαι πλασμένος να σκέφτεσαι μα ούτε και να πράττεις το κακό. Πόσο μάλλον να απολαμβάνεις ως θεατής, την πρόκληση πόνου σε κάποιον τρίτο (ακόμη και αν πιστεύεις πως το αξίζει) . Κάπου μέσα στη βιασύνη και στην ασχήμια που υπάρχει γύρω σου, έπαψες να αναγνωρίζεις την ομορφιά που χτυπά επίμονα τα κλειστά παράθυρα της ψυχής σου. Και είναι τόσο κρίμα. Να καταδικάζεις τον εαυτό σου σε τυφλή, δίχως τελειωμό, βία και σε απρόσωπο, αγελαίο μίσος.
Οργίσου για το κακό που απλώνεται ολόγυρα. Για την καθημερινή πτώση που δεν έχει τέλος. Μα σταμάτα να ψάχνεις για αποδιοπομπαίους τράγους. Άλλωστε δεν γνωρίζεις για τι είσαι ικανός. Η γραμμή που χωρίζει το καλό από το κακό είναι πολύ λεπτή και ίσως κάποτε βρεθείς στη απέναντι όχθη.
«Μα τι λες; Πώς να οργιστώ δίχως να εκφράσω το θυμό μου; »
Σταματώντας το κακό από τη ρίζα. Μην κάνεις τη χάρη στη βία να εξαπλωθεί. Πάψε να μηρυκάζεις, αποστασιοποιήσου και πάρε τον ρόλο που σου αρμόζει, όχι αυτόν που επιλέγεις απλά και μόνο για να εκτονωθείς. Κανείς δεν σου ζητά να συγχωρήσεις. Δεν δικαιούσαι να συγχωρήσεις. Τι να συγχωρήσεις άλλωστε; Αυτό ανήκει δικαιωματικά στους αγαπημένους εκείνου που χάθηκε. Στη μάνα. Στον πατέρα. Σε όσους έχασαν τον δικό τους άνθρωπο. Το έγκλημα δεν είναι προσωπική σου υπόθεση. Η στάση που θα κρατήσεις όμως είναι. Γίνε ο «σάκος» τους για να εκτονώσουν την οργή και τον αβάσταχτο πόνο τους για την απώλεια. Κράτησε το χέρι αυτού που πονά και όχι εκείνου που κρατά το μαχαίρι της εκδίκησης. Άλλωστε, «Οφθαλμός αντί οφθαλμού, οδηγεί σε έναν κόσμο τυφλό» (2).
Πηγές:
- Οι πιο ανατριχιαστικές συσκευές βασανισμού του Μεσαίωνα, www.newsbeast.gr
- Μαχάτμα Γκάντι
