Καθημερινά ερχόμαστε σε επαφή και αλληλεπίδραση με πολλά άτομα, με τα οποία εμπλεκόμαστε προσωπικά, υιοθετώντας κάθε φορά διαφορετικούς ρόλους και τρόπους επικοινωνίας.
Η επικοινωνία που επιλέγουμε να αναπτύξουμε αποτελεί το κλειδί για την ουσιαστική, υγιή και ποιοτική συνδιαλλαγή στις προσωπικές, τις ερωτικές, τις επαγγελματικές, τις φιλικές και τις διαπροσωπικές μας σχέσεις.
Στην εποχή μας συναντάμε σχέσεις τυπικές , επιφανειακές και απρόσωπες με ελάχιστη επικοινωνία, αληθινό ενδιαφέρον, υποστήριξη, ενίσχυση, σε συνδυασμό με την απουσία του διαλόγου, η οποία κάνει ακόμα πιο έκδηλη την αποξένωση ανάμεσα στους ανθρώπους.
Ο χρησιμοθηρικός τρόπος ζωής, η ραγδαία εξέλιξη των κοινωνικών μέσων δικτύωσης, οι έντονοι και εξαντλητικοί ρυθμοί της καθημερινότητας, η έλλειψη χρόνου, η πνευματική υποβάθμιση και η ανεπάρκεια των αξιών μας έχουν οδηγήσει σε μια αδιέξοδη και μονόδρομη επικοινωνία, γεμάτη άγχος, θυμό, ανασφάλεια, επικριτικότητα και σε μια φανερή αδυναμία έκφρασης των σκέψεων και των συναισθημάτων μας.
Τις περισσότερες φορές περιμένουμε ή απαιτούμε άμεσα ή έμμεσα από τους γύρω μας να συνδεθούν μαζί μας, να μαντέψουν τις σκέψεις μας, να προβλέψουν τις ανάγκες και τις βαθύτερες επιθυμίες μας, να διαβάσουν το μυαλό μας και να συμπεριφερθούν ανάλογα με τον τρόπο που προσδοκούμε και επιθυμούμε.
Μόνο που η έλλειψη κατανόησης και η απουσία ενσυναίσθησης δυσκολεύουν τη μετάδοση του μηνύματος και οδηγούν στην διαστρέβλωση και την παραποίηση του.
Και εκεί ξεκινούν να έρχονται στην επιφάνεια τα κυριότερα εμπόδια στην επικοινωνία.
Και καταλήγουμε σε ένα σημείο όπου απλά δεν ακούμε τον συνομιλητή μας, αγνοούμε τα θέλω του, δεν σεβόμαστε την γνώμη του, δεν δίνουμε σημασία σε αυτά που εκφράζει, δεν τον κατανοούμε και φυσικά δεν αποδεχόμαστε την άποψη του.
Αντίθετα, σπεύδουμε να διαφωνήσουμε, να οριοθετήσουμε, να επιβάλλουμε τη γνώμη μας, να κρίνουμε τη συμπεριφορά του άλλου, να βγάλουμε εύκολα συμπεράσματα, να τον κατηγορήσουμε και γιατί όχι να τον συγκρίνουμε.
Και έπειτα έρχεται η σύγκρουση, ο παραλογισμός, το δράμα και αισθανόμαστε τις ενοχές να μας πνίγουν μη κατανοώντας τι πήγε λάθος ;
Ευθύνεται ο φόβος και η αδυναμία μας να εκφράσουμε αυτά που νιώθουμε ;
Φοβόμαστε να εκτεθούμε στον απέναντι μας για τα συναισθήματα και τις σκέψεις μας ;
Φταίει το σύστημα πεποιθήσεων που έχει ριζώσει και εδραιωθεί μέσα μας ήδη από την παιδική μας ηλικία ;
Φταίνε οι ρόλοι που έχουμε υιοθετήσει και οι μάσκες που φοράμε για να κρυβόμαστε ;
Φταίνε τα πρέπει και τα θέλω των άλλων που μας καταπιέζουν ;
Ευθύνονται οι κανόνες της κοινωνίας και τα πιστεύω της οικογένειας μας που μας έχουν διαμορφώσει ;
Μήπως φταίει ο ίδιος μας ο εαυτός και οι ελλείψεις του ;
Ο τρόπος που μας εκπαίδευσαν κάποιοι άλλοι ;
Η πραγματικότητα βρίσκεται κάπου στη μέση. Διαμορφώνουμε τους κώδικες επικοινωνίας μας κυρίως κατά τη διάρκεια της παιδικής μας ηλικίας, επηρεασμένοι και μιμούμενοι τα γονεϊκά πρότυπα, τα αδέλφια μας, τους δασκάλους και γενικότερα τους σημαντικούς άλλους, υιοθετώντας τις αξίες, τα πιστεύω, τη νοοτροπία, και τη συμπεριφορά τους.
Στη συνέχεια της ζωής μας υιοθετούμε αυτά τα πρότυπα αλλοιώνοντας τις δικές μας νόρμες και συμπεριφορές που αφορούν την επικοινωνία και την αντίληψη.
Για να καταφέρουμε να έρθουμε σε επαφή με το βαθύτερο είναι και τα εσωτερικά συναισθήματα μας, χρειάζεται να αποστασιοποιηθούμε από τους ρόλους που έχουμε υιοθετήσει και να αποδεχτούμε κάθε συναίσθημα που μας επισκέπτεται χωρίς φόβο και ενοχές. Σίγουρα έχει κάτι να μας διδάξει για κάποια πτυχή του εαυτού μας.
Η ειλικρινής επικοινωνία και ο ουσιαστικός διάλογος θα μας φέρουν σε επαφή με τα κομμάτια του εαυτού μας που θέλουν διόρθωση, αποδοχή ή συγχώρηση και θα γεφυρώσουν τη σχέση μας με τους γύρω μας, σε συνδυασμό με την βαθιά γνώση την κατανόηση, την αυτοκριτική και την ενδοσκόπηση του εαυτού μας, θα έχουμε εξασφαλίσει μια εποικοδομητική και εμπλουτισμένη με ποιοτικές αξίες επικοινωνία, γεμάτη αποδοχή και θαυμασμό για τους ανθρώπους που αλληλεπιδρούμε.
Για να καταφέρουμε να επικοινωνήσουμε και να εκφράσουμε τα συναισθήματα και τις σκέψεις μας, χωρίς εγωισμούς, ενοχές και επικρίσεις, θα πρέπει να είμαστε υπομονετικοί, να νιώθουμε ασφάλεια και βεβαιότητα με τον εαυτό μας, να αισθανθούμε αμοιβαιότητα, κατανόηση και αποδοχή για τις ανάγκες του άλλου, χωρίς να υποτιμούμε τις γνώσεις του ή τον τρόπο έκφρασης του.
Η σαφήνεια του λόγου μας, η απλότητα του λεξιλογίου μας, η καθαρότητα του ύφους μας, και η ακρίβεια των σκέψεων μας θα αναδείξουν την παιδεία μας, την εσωτερική μας ανάγκη για σύνδεση και επικοινωνία και την πνευματική μας καλλιέργεια, χωρίς να ακυρώνουμε την προσπάθεια του άλλου να έρθει σε επαφή μαζί μας.
Ας μην ξεχνάμε ότι η ουσιαστική επικοινωνία έχει την αφετηρία της στην ειλικρινή επικοινωνία με τον εαυτό μας, τα θέλω και τις επιθυμίες μας. Όταν καταφέρουμε να αποδεχτούμε τον εαυτό μας ακριβώς όπως είναι και τον αγκαλιάσουμε θα επικοινωνήσουμε αληθινά μαζί του, και τότε θα είμαστε έτοιμοι να εκφράσουμε και στους άλλους αυτό που πραγματικά είμαστε και θέλουμε και να κατανοήσουμε τη διαφορετικότητα που διέπει τις σχέσεις μας. Άλλωστε όλα «όλα τα μονοπάτια οδηγούν στον ίδιο στόχο: να εκφράσουμε στους άλλους αυτό που είμαστε, όπως έχει πει και ο Πάμπλο Νερούδα.